4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirtilen ve 01.02.2023 - 31.01.2024 tarihleri arasında geçerli olacak olan eşik değerlerin ve parasal limitlerin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2022 yılı Aralık ayı Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık değişim oranında arttırılarak (%79,89) güncellenmesine dair Kamu İhale Tebliği (No: 2023/1) 25 Ocak 2023 Tarihli ve 32084 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.

      Ancak Kamu İhale Tebliği'nde belirtilen bedellerin hangi Kanun maddesini için uygulanacağını ve bu bedellerin nerelerde kullanılacağı çoğu zaman bilinmez ve uygulamada yanlışlıklar yapılır.

      Aşağıda KİK tarafından 01.02.2023 - 31.01.2024 tarihleri arasında geçerli olacak şekilde güncellenen eşik değerler ve parasal limitler, kanun maddeleriyle beraber verilmiş olup, böylece uygulayıcılar tarafından bu bedellerin neyi ifade ettiği daha iyi anlaşılacaktır.

          İstisnalar

Madde 3-

Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri  ve Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler, Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri, Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketlerin, ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli 33.494.082 TL (Otuzüçmilyon Dörtyüzdoksandörtbin Sekseniki Türk Lirası) aşmayan mal veya hizmet alımları ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç 4734 sayılı kamu İhale knunu'na tâbi değildir

            Eşik değerler

          Madde 8- Bu Kanunun 13 ve 63 üncü maddelerinin uygulanmasında yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak eşik değerler aşağıda belirtilmiştir:

a) Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin mal ve hizmet alımlarında 4.004.034TL (DörtMilyon Dörtbin Otuzdört Türk Lirası),

b) Kanun kapsamındaki diğer idarelerin mal ve hizmet alımlarında 13.194.664,-TL (Onüçmilyonyüzdoksandörtbinaltıyüzaltmışdört Türk Lirası),

c) Kanun kapsamındaki idarelerin yapım işlerinde 290.284.533,-TL (İkiyüzdoksanmilyonikiyüzseksendörtbinbeşyüzotuzüç Türk Lirası),

            Kamu İhale Tebliğinin 3. maddesinin c bendi ile ifade edilen parasal limitler..

İhale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilan 

            Madde 13

b) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlerin altında kalan ihalelerden;

1) Yaklaşık maliyeti 863.700,-TL (Sekizyüzaltmışüçbinyediyüz Türk Lirası) kadar olan mal veya hizmet alımları ile 1.727.489 TL (Birmilyonyediyüzyirmiyedibindörtyüzseksendokuz Türk Lirası),  kadar olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yedi gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde,

2) Yaklaşık maliyeti 863.700,-TL (Sekizyüzaltmışüçbinyediyüz Türk Lirası) ile 1.727.489 TL (Birmilyonyediyüzyirmiyedibindörtyüzseksendokuz Türk Lirası), 1.727.489 TL (Birmilyonyediyüzyirmiyedibindörtyüzseksendokuz Türk Lirası), ile 7.281.278 TL (Yedimilyon ikiyüzdeksenbirbin ikiyüzyetmişsekiz Türk Lirası)  arasında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az ondört gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

3) Yaklaşık maliyeti 1.727.489 TL (Birmilyonyediyüzyirmiyedibindörtyüzseksendokuz Türk Lirası), üzerinde ve eşik değerin altında olan mal veya hizmet alımları ile 14.396.542,-TL (Ondörtmilyonüçyüzdoksanaltıbinbeşyüzkırkiki Türk Lirası), üzerinde ve eşik değerin altında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yirmibir gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

            En az birer defa yayımlanmak suretiyle ilân edilerek duyurulur.

            Kamu İhale Tebliğinin 3. maddesinin ç bendi ile ifade edilen parasal limitler..

Pazarlık usulü

Madde 21- Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir:

      f) İdarelerin yaklaşık maliyeti  1.439.543,-TL (Birmilyondörtyüzotuzdokuzbinbeşyüzkırküç Türk Lirası), ye kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları.

Doğrudan temin

Madde 22

Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir:

d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 431.810,-TL (Dörtyüzotuzbirbinsekizyüzon Türk Lirası), diğer idarelerin 143.845,-TL (Yüzkırküçbinsekizyüzkırkbeş Türk Lirası), aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.

Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir.

            Kamu İhale Kurumu

            Madde 53

            j) Kurumun gelirleri aşağıda belirtilmiştir:

      1) Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelere ilişkin düzenlenecek sözleşmelerden, bedeli 2.879.202,-TL (İkimilyon sekizyüzyetmişdokuzbin ikiyüziki Türk Lirası), aşanlar için yükleniciden tahsil edilecek sözleşme bedelinin onbinde beşi (İdareler ve noterler bu tutarın yüklenici tarafından Kurum hesaplarına yatırıldığını sözleşmelerin imzalanması aşamasında aramak zorundadır.)

2) Yaklaşık maliyeti 4.557.797,-TL (Dörtmilyonbeşyüzelliyedibin yediyüzdoksanyedi Türk Lirası), kadar olan ihalelerde  27.322,-TL (Yirmiyedibinüçyüzyirmiiki Türk Lirası), Yaklaşık maliyeti 2.305.178 TL (ikimilyon Üçyüzbeşbin Yüzyetmişsekiz Türk Lirası) ile   18.231.255,-TL (Onsekizmilyonikiyüzotuzbirbinikiyüzellibeş Türk Lirası), kadar olanlarda 54.677,-TL (Ellidörtbinaltıyüzyetmişyedi Türk Lirası), Yaklaşık maliyeti 9.220.744 TL (Dokuzmilyon ikiyüzyirmibin Yediyüzkırkdört Türk Lirası) ile  136.734.452,-TL (Yüzotuzaltımilyonyediyüzotuzdörtbindörtyüzelliiki Türk Lirası), kadar olanlarda 82.018,-TL (Seksenikibinonsekiz Türk Lirası),  Yaklaşık maliyeti 82.018,-TL (Seksenikibinonsekiz Türk Lirası)   ve üzerinde olanlarda 109.370,-TL (Yüzdokuzbinüçyüzyetmiş Türk Lirası),
tutarındaki itirazen şikâyet başvuru bedeli.

          Madde 62

       h) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl,  1.597.917,-TL (Birmilyonbeşyüzdoksanyedibindokuzyüzonyedi Türk Lirası), olarak hesaplanmak üzere 10 uncu madde kapsamındaki benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır. Bu süre iş deneyimi bulunan mimar ve mühendisler için uygulanmaz. Bu bent kapsamında elde edilen deneyim mühendis ve mimarın beş yıldır en az % 51 hissesine sahip olduğu tüzel kişiler tarafından da kullanılabilir.

4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa eklenen geçici 6’ncı maddenin uygulama sürecinde yaşanan tereddütleri gidermek için Kamu İhale Kurumu tarafından 07.09.2022 tarihli ve 2022/DK.D-320 No.lu kurul kararı yayınlandı. Yayınlanan kurul kararı ile ;

• Fiyat farkı verilmeyen yapım sözleşmelerinde yeni fiyat tespiti nasıl yapılacak

• İş programını gerisinde kalınan durumlarda  verilecek süre uzatımı nasıl belirlenecek

Konularına açıklık getirilmiş oldu.

• Fiyat Tespiti

Sözleşmesinde fiyatı bulunmayan imalatların fiyat tespitinin nasıl yapılacağına ilişkin düzenlemeler yapım işleri genel şartnamesinin 22’nci maddesinde ve fiyat farkı esaslarının 6’ncı maddesinde belirtilmiştir. Geçici 6’ncı maddenin uygulama esaslarına baktığımızda fiyat tespitine ilişkin herhangi bir açıklama  yapılmamışken hüküm bulunmayan hallerde fiyat farkına ilişkin esasların uygulanacağı belirtilmiştir.

Yapım işlerinde uygulanacak fiyat farkına ilişkin esasların 6’ncı maddesinin 8’inci fıkrasına göre  “Sözleşmede birim fiyatı bulunmayan ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine göre sözleşme yılı fiyatı tespit edilemeyen iş kalemi için yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyat, uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilir. Belirlenen bu yeni birim fiyat, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek iş kaleminin sözleşme yılı birim fiyatı tespit edilir ve fiyat farkı hesabı bu fiyat esas alınarak yapılır.” hükmü yer almaktadır.

Sözleşmesinde fiyat farkı olmayan ve geçici 6’ncı madde kapsamında ek ve/veya artırımlı fiyat farkı verilen bir işte uygulama sürecinde yapılmasına ihtiyaç duyulan yeni iş kaleminin fiyatının uygulama ayı rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilmesi durumunda bu işleri fiyat farkı verilen işler gibi kabul edip fiyat tespitinin buna göre yapılması gerekir.

1. Artırımlı Fiyat Farkı Verilen İşlerde Fiyat Tespiti

01.01.2022 – 31.12.2022 Aralığında hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyat (1+0,25x[Pn-1]) katsayısına bölünerek
01.01.2023 – 31.12.2023 Aralığında hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyat  (1+0,15x[Pn-1])katsayısına bölünerek
Tespit edilir.

Hesaplamalarda temel endeks olarak ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi esas alınır.

2. Ek Fiyat Farkı Verilen İşlerde Fiyat Tespiti

01.01.2022 – 31.03.2022 Aralığında hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyat (1+0,56x[Pn-1]) katsayısına bölünerek
Tespit edilir.

Ek fiyat farkı hesabında ihale tarihinin 01.07.2021 den önce ve sonra olma durumuna göre temel endeks değişiklik gösterdiği için yeni fiyat tespitinde de bu durumun dikkate alınması gerekir.

İhalesi 01.07.2021’den önce olan işlerde fiyat tespiti yapılırken temel endeks olarak 2021 Haziran ayının esas alınması, 01.07.2021 ve sonrası olan işlerde ise ihale tarihindeki endeksin esas alınması gerekir.

Ek ve artırımlı fiyat farkı hesabının birlikte ödendiği Ocak, Şubat ve Mart aylarında hesaplama yapılırken imalatlara ilişkin ek fiyat farkı ve artırımlı fiyat farkı ödemesine esas ayrı ayrı fiyat tespiti yapılması gerekecektir.

• Süre Uzatımı

Süre uzatımına ilişkin hükümler 5546 sayılı geçici 6’ncı maddenin uygulama esaslarının 2’nci ve 12’nci maddelerinde belirtilmiştir. Uygulamasına esaslarının 2’nci maddesinde, 15.04.2022 tarihi itibari ile devam eden  sözleşmelerde 01.01.2022 – 31.03.2022 tarihleri arasında iş programına göre gerçekleştirilmeyen iş miktarı için süre uzatımı verileceği, 12’nci maddesinde de verilecek süre uzatımının 01.01.2022 – 31.03.2022 tarihleri arasındaki iş programına göre gerçekleştirilemeyen iş miktarının bu tarihler arasındaki günlük iş miktarına bölünmesi ile tespit edileceği belirtilmiştir.

01.01.2022 – 31.03.2022 Tarihleri arasındaki çalışılan günlerde yapılan imalatların iş programına göre 2021 yılına ait olması durumunda verilecek süre uzatımını belirlerken İş programına göre 01.01.2022-31.03.2022 tarihleri arasındaki bir imalat gerçekleştirilmediği için 90 gün süre uzatımı verilmesi gerekir (Fen noktasında çalışılmayan günler varsa bunların dikkate alınması gerekir).

01.01.2022 – 31.03.2022 Tarihleri arasındaki çalışılan günlerde yüklenici tarafından yapılan imalatların bir kısmının iş programına göre bahse konu tarih aralığından önce yapılması gereken imalatlara ilişkin olduğu durumlarda, söz konusu imalatlar bakımından 01.01.2022 ile 31.03.2022 tarihleri arasında iş programına göre işin bir kısmının yapıldığı dikkate alınarak süre uzatımı miktarının belirlenmesi gerekir.

Örneğin; 01.01.2022 – 31.03.2022 tarihleri arasında iş programına göre çalışılması gereken gün sayısının 60 gün olarak belirlendiği (30 gün havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönem), bir işte;

İş programına göre; 01.01.2022-31.03.2022 arasında 3.000.000,00 TL’lik imalat yapılacak.

01.01.2022 – 31.03.2022 Aralığında yapılan fiili imalat tutarı 2.000.000,00 TL

Yapılan imalatın 1.000.000,00 TL’si iş programına göre 2022 yılından öncesine ait
Olması durumunda 01.01.2022 – 31.03.2022 aralığında yapılmayan imalatlara ilişkin süre uzatımını hesaplarken,

Bu dönemde yapılan fiili imalat tutarından iş programına göre önceki döneme ait imalat tutarı çıkarılarak, iş programına göre bu döneme ait yapılan işin tutarı tespit edilir (2.000,000,00 – 1.000.000,00 = 1.000.000,00 TL)

İş programına göre yapılması gereken imalat tutarından iş programına göre yapılan imalat tutarı çıkarılarak iş programının gerisinde kalan imalatların tutarı tespit edilir ( 3.000.000,00 – 1.000.000,00 = 2.000.000,00 TL)

İş programına göre harcanması gereken tutar bu dönemdeki çalışılması gereken güne bölünerek bir günlük harcama tutarı belirlenir (3.000.000,00 TL / 60 Gün = 50.000,00 TL)

İş programının gerisinde kalan imalat tutarı bir günlük harcama tutarına bölünerek verilmesi gereken süre uzatımı hesaplanır (2.000.000,00 TL / 50.000,00 TL = 40 Gün)

15.04.2022 TARİHİNDE RESMİ GAZETEDE YAYAINLANAN EK FİYAT FARKI VERİLMESİ VE TASFİYE YAPILMASINA DAİR KANUNUN ÖZET BİLGİLERİ


-1/4/2022 tarihinden önce 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre ihale edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden yapılan sözleşmelerde fiyat farkı verilecektir.

-1/1/2022 tarihinden sonra (bu tarih dâhil) gerçekleştirilen kısımlar için; ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunanlarda, sözleşmesine göre hesaplanan fiyat farkı tutarı oransal olarak artırılabilir.

-1/1/2022 ile 31/3/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımlar için, ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, 1/7/2021 ile 31/3/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) ihalesi yapılan işlerde ihale tarihinin (son teklif verme tarihi) içinde bulunduğu aya ait endeks, 1/7/2021 tarihinden önce ihale edilen işlerde ise 2021 yılı Haziran ayına ait endeks temel endeks olarak kabul edilerek FİYAT FARKI VERİLEBİLİR.

-Yüklenicinin başvurusu üzerine sözleşmesine göre hesaplanan fiyat farkına ilave olarak ek fiyat farkı verilecektir.

-1/4/2022 tarihinden önce 4734 sayılı Kanuna göre ihale edilen (3 üncü maddesindeki istisnalar dâhil) yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden imzalanan sözleşmelerde, 1/1/2022 ile 31/3/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) iş programına göre gerçekleştirilemeyen iş miktarı için süre uzatımı verilebilir.

-1/1/2022 tarihinden önce 4734 sayılı Kanuna göre ihale edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden sözleşmelerden, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla gerçekleşme oranı ilk sözleşme bedelinin yüzde 15’ine kadar olanlar (bu oran dâhil) yüklenicinin başvurusu üzerine feshedilip tasfiye edilir.

-Geçici 5 inci maddeye göre devredilen sözleşmeler için bu fıkra kapsamında fesih başvurusunda bulunulamaz. Feshedilen sözleşmelerde birinci fıkranın (a) ve (b) bendindeki hükümler uygulanmaz.

-Sözleşmenin feshi halinde yüklenici hakkında fesihten kaynaklanan kısıtlama ve yaptırımlar uygulanmaz ve yüklenicinin teminatı iade edilir.

-Bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili Cumhurbaşkanlığı tarafından usul ve esaslar tespit edilecektir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirtilen ve 01.02.2022 - 31.01.2023 tarihleri arasında geçerli olacak olan eşik değerlerin ve parasal limitlerin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2021 yılı Aralık ayı Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık değişim oranında arttırılarak (%79,89) güncellenmesine dair Kamu İhale Tebliği (No: 2012/1) 20 Ocak 2022 Tarihli ve 31725 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.

      Ancak Kamu İhale Tebliği'nde belirtilen bedellerin hangi Kanun maddesini için uygulanacağını ve bu bedellerin nerelerde kullanılacağı çoğu zaman bilinmez ve uygulamada yanlışlıklar yapılır.

      Aşağıda KİK tarafından 01.02.2022 - 31.01.2023 tarihleri arasında geçerli olacak şekilde güncellenen eşik değerler ve parasal limitler, kanun maddeleriyle beraber verilmiş olup, böylece uygulayıcılar tarafından bu bedellerin neyi ifade ettiği daha iyi anlaşılacaktır.

          İstisnalar

Madde 3-

Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri  ve Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler, Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri, Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketlerin, ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli 33.494.082 TL (Otuzüçmilyon Dörtyüzdoksandörtbin Sekseniki Türk Lirası) aşmayan mal veya hizmet alımları ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç 4734 sayılı kamu İhale knunu'na tâbi değildir

            Eşik değerler

          Madde 8- Bu Kanunun 13 ve 63 üncü maddelerinin uygulanmasında yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak eşik değerler aşağıda belirtilmiştir:

a) Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin mal ve hizmet alımlarında 4.004.034TL (DörtMilyon Dörtbin Otuzdört Türk Lirası),

b) Kanun kapsamındaki diğer idarelerin mal ve hizmet alımlarında 6.673.409-TL (Altımilyon Altıyüzyetmişüçbin Dörtyüzdokuz Türk Lirası)

c) Kanun kapsamındaki idarelerin yapım işlerinde 146.815.969 TL (Yüzkırkaltımilyon Sekizyüzonbeşbin Dokuzyüzaltmıdokuz Türk Lirası),

            Kamu İhale Tebliğinin 3. maddesinin c bendi ile ifade edilen parasal limitler..

İhale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilan 

            Madde 13

b) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlerin altında kalan ihalelerden;

1) Yaklaşık maliyeti 436.830TL (Dörtyüzotuzaltıbin Sekizyüzotuz Türk Lirası),  kadar olan mal veya hizmet alımları ile 873.705 TL (Sekizyüzyetmişüçbin YediyüzbeşTürk Lirası),  kadar olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yedi gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde,

2) Yaklaşık maliyeti 436.830TL (Dörtyüzotuzaltıbin Sekizyüzotuz Türk Lirası) ile 873.705 TL (Sekizyüzyetmişüçbin YediyüzbeşTürk Lirası), arasında olan mal veya hizmet alımları ile 873.705 TL (Sekizyüzyetmişüçbin YediyüzbeşTürk Lirası) ile 7.281.278 TL (Yedimilyon ikiyüzdeksenbirbin ikiyüzyetmişsekiz Türk Lirası)  arasında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az ondört gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

3) Yaklaşık maliyeti 873.705 TL (Sekizyüzyetmişüçbin YediyüzbeşTürk Lirası), üzerinde ve eşik değerin altında olan mal veya hizmet alımları ile 7.281.278 TL (Yedimilyon ikiyüzdeksenbirbin ikiyüzyetmişsekiz Türk Lirası) ,  üzerinde ve eşik değerin altında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yirmibir gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

            En az birer defa yayımlanmak suretiyle ilân edilerek duyurulur.

            Kamu İhale Tebliğinin 3. maddesinin ç bendi ile ifade edilen parasal limitler..

Pazarlık usulü

Madde 21- Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir:

            f) İdarelerin yaklaşık maliyeti  728.072 TL (Yediyüzyirmisekizbin Yetmişiki Türk Lirası) ye kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları.

Doğrudan temin

Madde 22

Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir:

d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 218.395 TL (İkiyüzonsekizbin Üçyüzdoksanbeş Türk Lirası), diğer idarelerin 72.752 TL (Yetmişikibin Yediyüzelliiki Türk Lirası) Türk Lirası) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.

Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir.

            Kamu İhale Kurumu

            Madde 53

            j) Kurumun gelirleri aşağıda belirtilmiştir:

      1) Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelere ilişkin düzenlenecek sözleşmelerden, bedeli 1.456.202 TL (Birmilyondörtyüzellialtıbin İkiyüziki Türk Lirası) aşanlar için yükleniciden tahsil edilecek sözleşme bedelinin onbinde beşi (İdareler ve noterler bu tutarın yüklenici tarafından Kurum hesaplarına yatırıldığını sözleşmelerin imzalanması aşamasında aramak zorundadır.)

2) Yaklaşık maliyeti 2.305.178 TL (ikimilyon Üçyüzbeşbin Yüzyetmişsekiz Türk Lirası) kadar olan ihalelerde  13.819 TL (Onüçbin Sekizyüzondokuz Türk Lirası), Yaklaşık maliyeti 2.305.178 TL (ikimilyon Üçyüzbeşbin Yüzyetmişsekiz Türk Lirası) ile   9.220.744 TL (Dokuzmilyon ikiyüzyirmibin Yediyüzkırkdört Türk Lirası) kadar olanlarda 27.654 TL (yirmiyedibin Altıyüzellidört Türk Lirası), Yaklaşık maliyeti 9.220.744 TL (Dokuzmilyon ikiyüzyirmibin Yediyüzkırkdört Türk Lirası) ile  69.155.600 TL (Altmışdokuzmilyon Yüzellibeşbin Altıyüz Türk Lirası)  kadar olanlarda 41.482 TL (Kırkbirbin Dörtyüzsekseniki Türk Lirası), ,  Yaklaşık maliyeti 69.155.600 TL (Altmışdokuzmilyon Yüzellibeşbin Altıyüz Türk Lirası)   ve üzerinde olanlarda 55.316 TL (Ellibeşbin Üçyüzonaltı Türk Lirası) tutarındaki itirazen şikâyet başvuru bedeli.

          Madde 62

       h) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, 808.172 TL (Sekizyüzsekizbinyüzyetmişiki Türk Lirası) olarak hesaplanmak üzere 10 uncu madde kapsamındaki benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır. Bu süre iş deneyimi bulunan mimar ve mühendisler için uygulanmaz. Bu bent kapsamında elde edilen deneyim mühendis ve mimarın beş yıldır en az % 51 hissesine sahip olduğu tüzel kişiler tarafından da kullanılabilir.

Kamu ihale mevzuatında 30 Kasım 2021 tarihli ve 31675 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ve Tebliğler ile İlgili Özet Bilgi

Yapılan değişiklikler ile;

- Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun kararları üzerine, mal ve hizmet alımı ile yapım işleri ihalelerinin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemleri yapılmadan en düşük teklif üzerinde bırakılmasına izin veren mevcut düzenlemeler yürürlükten kaldırılmıştır. Buna göre,  ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, yaklaşık maliyeti hizmet alımlarında eşik değerin yarısına kadar, yapım işlerinde de eşik değerin üçte birine kadar olan işlerde aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi yahut sınır değerin altında teklif sunan isteklilerin tekliflerinin açıklama istenmeksizin reddedilmesi suretiyle ihale işlemlerine devam edilmesi gerekecektir. Mal alımı ihalelerinde ise, 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen kurallar çerçevesinde işlem tesis edilecektir. (İlanı veya duyurusu 20 Aralık 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)

- Aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan elektronik ihalelerde isteklilere ait yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde gerçekleştirilecek işlemler ve ihale komisyonlarının teklif değerlendirmesine ilişkin diğer işlemleri açıklığa kavuşturulmuştur. Bu çerçevede, aşırı düşük teklif açıklamasının isteneceği ihalelerde, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeleri tevsik edici belgeleri veya aşırı düşük teklif açıklamasını sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacak, ilgililer hakkında ayrıca bir yaptırım uygulanmayacaktır. (İlanı veya duyurusu 20 Aralık 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)

- Ayrıca, ihale sürecinde alınan muhtelif kararların ilgililere bildirilmesine yönelik standart formlarda yer alan başvuru sürelerinin başlangıç tarihlerine ilişkin düzenleme yapılmış ve söz konusu sürelerin bildirim tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı vurgulanarak uygulamada karşılaşılan tereddütler ortadan kaldırılmıştır. (20 Aralık 2021 tarihinde doğrudan yürürlüğe girecektir.)

           Yazımızda bu konuyu incelemeye çalışacağız.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Belge düzenleme koşulları" başlıklı 44. maddesinde

"(3) İdarenin izni ile devredilen ve geçici kabulü yapılan işlerde;

a) (Değişik:RG-3/7/2009-27277)Devir öncesinde veya sonrasındaki dönemde işin ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranındaki kısmını gerçekleştiren yüklenicilere “yüklenici iş bitirme belgesi”,

b) İlk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetleme ve yönetme görevinde bulunan mimar veya mühendislere “iş denetleme belgesi” veya “iş yönetme belgesi”,

düzenlenir.

T.C.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı

Karar Konusu : Sıkça Sorulan Sorular
Karar No    : 2018/47
Karar Tarihi : 06/12/2018

YÜKSEK FEN KURULU KARARI

I-    KONU
İdareler tarafından sözleşmelerin uygulanmasından doğan anlaşmazlıklarla ilgili olarak Kurulumuza intikal eden karar ve görüş talepleri doğrultusunda, sık sorulan sorular ve bu sorulara karşılık 4734 ve 4735 sayılı kanunlara göre ihale edilerek sözleşmeye bağlanan yapım ve yapım ile ilgili danışmanlık hizmet işlerine ilişkin olarak, bu kanunlar ile yürürlükte bulunan ikincil mevzuatı standart dokümanlarına ait hükümler dikkate alınarak verilecek cevapların Kurulumuzca değerlendirilmesi hususudur.

II-    İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
İdareler tarafından sözleşmelerin uygulanmasından doğan anlaşmazlıklarla ilgili olarak Kurulumuza intikal eden karar ve görüş taleplerine ilişkin başvurularda, başvuruların usulüne uygun yapılmaması nedeniyle gereksiz yazışmalara neden olduğu, 4734 ve 4735 sayılı Kanunlara göre ihale edilerek sözleşmeye bağlanan yapım ve yapım ile ilgili danışmanlık hizmet işlerine ilişkin sözleşme ve ekleri hükümlerinin sözleşmenin taraflarınca farklı yorumlanması nedeniyle ortaya çıkan anlaşmazlıkların da aynı konularda tekrarlandığı görülmektedir.

Bu durumun önlenmesine yönelik olarak Kurulumuzca yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda Başkanlığımızın web sayfasında yayımlanmak üzere aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Açıklama: Aşağıdaki sorulara verilen cevaplar, 4734 ve 4735 sayılı kanunlara göre ihale edilerek sözleşmeye bağlanan yapım ve yapım ile ilgili danışmanlık hizmet işlerine ilişkin olarak, bu kanunlar ile yürürlükte bulunan ikincil mevzuatı hükümleri dikkate alınarak değerlendirilmiştir.

Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı’na başvuru nasıl yapılır?
Başkanlığımıza yapılacak başvurular 13.03.2012 tarih ve 28232 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yüksek Fen Kurulu Başkanlığının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Başvuru Usulü” başlıklı 14 üncü maddesine uygun olarak yapılmalıdır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapım ve yapım ile ilgili danışmanlık hizmet işlerine ilişkin olarak akdedilen sözleşmelerin yürütülmesinden doğan anlaşmazlıklar hakkında görüş isteme başvurularına dair idare talep yazısına, anlaşmazlık konusu işin ihale CD’si, sözleşmesi ile hakkında görüş sorulan konuya dair eklerinin, konu ile ilgili diğer belgelerin, yüklenicinin beyan ve itirazlarına dair belgelerin birer suretleri eklenir. Ayrıca talep yazısında veya ekinde, talepte bulunan idarenin hakkında görüş sorulan konuya dair görüşleri, gerekçeli dayanakları ile birlikte açık olarak belirtilir.

Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı’na kimler başvuru yapabilir?
Yüksek Fen Kurulu Başkanlığına sadece sözleşmenin tarafı kamu idareleri başvuru yapabilir.

Yargı mercilerine ve Sayıştay’a intikal etmiş konular hakkında Yüksek Fen Kurulundan görüş talebinde bulunulabilir mi?
Yargı mercilerine ve Sayıştay’a intikal etmiş konular hakkında idarelerce görüş talebinde bulunulamaz ve bulunulmuş ise Kurulca görüş ve karar verilmez.
 
Yüksek Fen Kurulu karar ve görüşleri emsal alınarak uygulama yapılabilir mi?
Yüksek Fen Kurulu karar ve görüşleri, taleple ilgili işe ait sözleşme ve ekleri hükümlerine göre somut bir olaya dayalı olarak iş bazında ihdas edilmektedir. Bu nedenle, Başkanlığımıza yapılan başvurularda daha önce alınmış olan karar veya görüşlerimizin emsal gösterilmesinin, her zaman için uygun sonuç vermeyeceğinin bilinmesi gerekmektedir.

Yeni birim fiyat tespiti nasıl yapılır?
Yeni birim fiyat tespiti Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nin “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesinde belirtilen usul ve esaslara göre yapılır.

Bu madde hükümlerine göre, öncelikle birim fiyat tespiti yapılacak iş kaleminin ikinci fıkrada belirtilen sıralamaya uyularak analizinin idaresince oluşturulması gerekmektedir.

Oluşturulan analizde, yapım şartlarına göre mevcut olan malzeme, işçilik, makine ve yüklenici karı ve genel giderlerden oluşan girdiler ve bunlara ait birim miktarlar ayrı ayrı belirtilmelidir.

Birim fiyatların analize dayalı olarak tespit edilmesi gerekmekte olup söz konusu madde hükümlerinde analiz oluşturulmaksızın idarelere ait birim fiyatların aynen alınacağına dair bir husus yer almamaktadır.

Oluşturulan analize, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek üçüncü fıkradaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanmak suretiyle yeni birim fiyat yüklenici ile birlikte tespit edilmelidir.

Yeni birim fiyatın tespitinde, yüklenici kârı ve genel giderlerin de bir girdi olarak yer alması gerekmekte olup bu girdi kalemine ilişkin oran; sözleşmesinde özel bir düzenleme yok ise % 25 oranını aşmamak şartıyla, sözleşmesi ve ekleri hükümlerine uygun olarak bulunacak bir mertebede taraflarca müştereken tespit edilmelidir.

Yeni birim fiyat tespit edilirken ihale tenzilatı uygulanır mı?
4734 ve 4735 sayılı kanunlar ve ikincil mevzuatı hükümlerinde, yeni birim fiyatın tespitinde, sözleşme bedeli ve yaklaşık maliyet arasındaki farktan hareketle bulunacak bir oranda fiyatların tenzilata tabi tutulacağına dair bir husus yer almamaktadır.

Ancak tarafların anlaşması halinde % 25 yüklenici kârı ve genel giderler oranı üzerinden bir indirim yapılabilir.

Yeni birim fiyat tespiti yapılırken, hangi yıl ve ayın rayiçlerinin esas alınması gerekmektedir?
YİGŞ’nin “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesine göre, yeni birim fiyatın oluşturulan analize dayalı olarak tespit edilmesi gerekmekte olup, analizde yer alan girdilerin uygulama ayına ait rayiçlerinin esas alınması, dolayısıyla tespit edilecek yeni birim fiyatın da uygulama ayına ait birim fiyat olarak itibar edilmesi gerekmektedir.

Yeni birim fiyatın tespiti anlaşmazlıklarında Başkanlığımıza başvuru nasıl yapılmalıdır?
Yeni fiyat tespitinde taraflar anlaşamaz ise, uyuşmazlığın sebebini teşkil eden hususlar hakkında taraflarca ileri sürülen gerekçeler ile kendilerine göre olması gereken fiyatları belirtecek şekilde anlaşmazlık tutanağı düzenlenir. Anlaşmazlık tutanağı ile birlikte, uyuşmazlık konusu fiyat tespit tutanakları ve bunlara ilişkin analiz belgeleri talep yazısına eklenerek YİGŞ’nin 22 nci maddesinde öngörülen süre içerisinde Kurulumuza intikal ettirilmesi gerekir.

Taraflarca birim fiyatların analize dayalı olarak tespit edilmesi gerekmekte olup, bu takdirde ancak, anlaşmazlık konusunun, malzeme miktarı ve bedelinden mi, makine cinsi ve saat ücretinden mi, işçilik miktarı ve bedelinden mi veya yüklenici kârı ve genel gider oranından mı kaynaklandığı hususları ortaya konulmuş olacak ve anlaşmazlık konusundaki belirsizlik ortadan kalkacaktır.

Yeni birim fiyatların tespiti sırasında, YİGŞ’nde öngörülen usul ve esaslara riayet edilmeden ve bu maddede belirtilen mükellefiyetler taraflarca yerine getirilmeksizin ‘anlaşmazlık oluştuğu’ kabul edilerek, fiyatların Yüksek Fen Kurulunca tespit edilmesi talebinde bulunulması Şartnamenin 22 nci maddesine uygun düşmeyecektir.
 
Ayrıca, yeni fiyat tespiti uyuşmazlıklarının Kurulca incelenebilmesi için, taraflarca düzenlenen fiyat tutanağının idarece onaylanmaksızın süresi içinde Kurula intikal ettirilmiş olması gerekir.

İdarelerce onaylanarak geçerli hale getirilmiş bulunan yeni fiyat tespitleriyle ilgili olarak Kurulumuzca herhangi bir görüş veya karar ihdas edilmesi mümkün bulunmamaktadır.

İhale dokümanları arasında bir çelişki veya farklılık olması halinde nasıl bir uygulama yapılmalıdır?
İhale dokümanını oluşturan belgelerdeki hükümler arasında çelişki veya farklılık olması halinde, tip sözleşmenin “Sözleşmenin ekleri” başlıklı 8 inci maddesinde yer alan öncelik sıralaması dikkate alınarak uygulama yapılmalıdır.

Yaklaşık maliyet cetvelinde mevcut olan, ancak projesinde olmadığı için yapılmayan bir iş kaleminin bedeli kesilebilir mi?
Yaklaşık maliyet cetvelinde mevcut olan, ancak ihale dokümanları içerisinde yapılacağına dair belge bulunmayan iş kaleminin bedeli kesilemez.

Fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işler için mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle süre uzatımı verilmesi halinde fiyat farkı hesaplanabilir mi?
31.08.2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esasların “Fiyat farkı hesaplanması öngörülmeyen işler” başlıklı 9 uncu maddesi 1 inci fıkrasında; “İdari şartname ve sözleşmesinde fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işlerde, 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebepler ya da idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak yapılan iş kalemleri ya da iş grupları için, bu madde hükmüne işin idari şartname ve sözleşmesinde yer verilmiş olması şartıyla bu Esaslara göre fiyat farkı hesaplanır.” hükmü yer almaktadır.

İşin idari şartnamesi ve sözleşmesinde bu madde hükmüne yer verilmiş ise fiyat farkı hesaplanabilir. Aksi takdirde fiyat farkı hesaplanamaz.

Hakediş ödemeleri yapılırken tahakkuka bağlama süresi, hakedişin yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten itibaren mi yoksa idare tarafından onaylandığı tarihten itibaren mi başlatılmalıdır?
Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin 11 inci maddesinde hakediş raporunun idarece onaylandıktan sonra otuz gün içinde tahakkuka bağlanacağı hüküm altına alınmıştır.

III-    KARAR

Konu, ön bölümde belirtildiği üzere detaylı olarak incelenmiş ve değerlendirilmiş olup;

Sık sorulan sorular ve cevaplara ilişkin inceleme bölümünde yer alan hususların bu konudaki ihtiyacın giderilmesine katkı yapacağı düşüncesiyle Başkanlığımızın web sayfasında yayımlanmasının yararlı olacağına,

1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 112 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendine istinaden, 06/12/2018 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oy birliği ile karar verilmiştir.

Kamu ihale mevzuatında değişiklik yapan Yönetmelik ve Tebliğler, 20 Haziran 2021 tarihli ve 31517 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Yapılan değişiklikler ile;


- Yeterlik kriteri olarak düzenlenen belgelere idari şartnamelerin ihaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri başlıklı maddelerinde yer verilmedikçe tekliflerin değerlendirilmesinde yeterlik kriteri olarak dikkate alınmayacağı hükme bağlanmıştır. (İlanı veya duyurusu 5 Temmuz 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)


- Hizmet alımı ihalelerinde iş deneyimini göstermek üzere gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa gerçekleştirilen işler kapsamında, sözleşmenin damga vergisinin ödendiğine ilişkin belgelerin de sözleşmeyle birlikte sunulması gerektiği hüküm altına alınmıştır. (İlanı veya duyurusu 5 Temmuz 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)


- Hizmet alımı ihalelerinde sözleşme tasarısının cezalara ilişkin maddesi yeniden düzenlenerek, asgari ceza oranından daha yüksek nispette ceza uygulanabilecek hallerin sayılabilmesine imkan tanınmıştır. (İlanı veya duyurusu 5 Temmuz 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)


- Hizmet alımı ihalelerinde tip idari şartnamelerin teklif fiyata dahil olan giderler başlıklı maddelerinde yapılan değişiklik ile, sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödenecek her türlü vergi, resim, harç ile ulaşım ve sigorta giderlerinin teklif fiyata dahil olan giderler kapsamında olduğu belirtilmiştir. (İlanı veya duyurusu 5 Temmuz 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)


- İtirazen şikayet başvurularının EKAP üzerinden e-imza kullanılarak (e-itirazen şikayet) yapılabilmesi ile elden veya posta yoluyla yapılan şikayet ve itirazen şikayet başvurularının da kolaylaştırılması yönünde düzenlemeler getirilmiştir. (İlanı veya duyurusu 20 Temmuz 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)


- Anonim şirketlerde (tek ortaklı şirketler hariç) ortaklar ve ortaklık oranlarının kaydı kapsamında, beyan edilen kişilere ilişkin pay defteri ile dayanağı yönetim kurulu karar defterinin ilgili kısımlarının, şirket niteliğinde olmayan tüzel kişilerde ise üyelerin veya kurucuların kaydı kapsamında Ticaret Sicil Gazetelerinde yer almayan bilgileri içeren belgelerin ilgili kısımlarının da taranarak EKAP’a yüklenmesi yönünde değişiklik yapılmıştır. (20 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla bilgi/belge kaydı ve yükleme işlemlerine başlanacaktır.)


- Aday veya isteklilerin yönetimindeki görevliler ile ortaklarına/üyelerine/kurucularına ilişkin bilgi ve belgelerin EKAP ve MERSİS üzerinden aktarılması ile her ihalede ayrı ayrı bilgi/belge sunulmasının yahut beyan edilmesinin önüne geçilerek gerekli verilerin idarelerce EKAP’tan temin edilebilmesi öngörülmüştür. (İlanı veya duyurusu 19 Ağustos 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)


- Kamu kurum ve kuruluşları tarafından, ticaret siciline tescil olunan temsile yetkili kişiler ile bunların temsil şekilleri hakkında ticaret sicili kayıtlarının esas alınması gerekliliğine yönelik Türk Ticaret Kanunu değişikliği kapsamında ihaleye katılım aşamasında istenen imza sirküleri kaldırılmıştır. (İlanı veya duyurusu 19 Ağustos 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)

-Tüzel Kişilerde Ortaklık Bilgilerine ve Yönetimindeki Görevlere İlişkin Son Durumu Gösterir belge yürülükten kaldırıldı (İlanı veya duyurusu 19 Ağustos 2021 ve sonrasındaki ihalelerde)

-Yapım işleri ihalelerinde yeterliğin belirlenmesinde makine teçhizat ve diğer ekipman için “kendi malı olma şartı aranmaması” ibaresi yürülükten kaldırıldı.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tüzel kişilerin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 10/A maddesinde “10/A.1 İhaleye katılabilmek için başvuru veya teklif dosyasında sunulması gereken, tüzel kişi aday ve isteklilerin teklif vermeye yetkili olduğu hususunda son durumu gösterir belgelere ilişkin mevzuatta geçen “tüzel kişi ortakları” ifadesinden, bu ortakların ilgisine göre ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası ile ortaklık oranları (halka arz edilen hisseler hariç); “tüzel kişilerin yönetimindeki görevliler” ifadesinden ise, teklif veya başvuru mektubu ya da sözleşmeyi imzalayanlar da dahil olmak üzere tüzel kişilikteki yönetim, temsil ve ilzama yetkili kişiler anlaşılır.” Açıklaması bulunmaktadır.

İhale Uygulama Yönetmeliklerinde “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı maddesinde ise

“…

(4) Başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler idarelerce tamamlatılamaz.

(5) Başvuru veya teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak, idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların başvuru veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.

(6) İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin son başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgelerin, aday veya isteklinin son başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını göstermesi gereklidir…” hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre tüzel kişilerin ortakları ve şirketin yönetimdekileri kişilerin TC kimlik numaralarının ihale dosyasındaki herhangi bir belge ile sunulması gerektiği belirtilmektedir.

Ayrıca; ihale uygulama yönetmeliklerinde ihalede teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece bu eksik bilgilerin tamamlatılabileceği ifade edilmiştir.

Kamu İhale Kurulu, istikrar kazanmış kararlarına göre teklif dosyasında TC Kimlik numarasının sunulmamasın ihaleden elenme nedeni olarak kabul etmekte ve TC Kimlik numarasının eksik sunulmasını bilgi eksikliği kapsamında tamamlanamayacağına hükmetmektedir. (2018/UY.I-2062, 2019/UY.I-1581 v.b)

Oysa Mahkeme ve Danıştay Kararlarında ise bunun tam tersi şeklinde TC Kimlik numarasının eksik sunulmasının teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmadığı ve bilgi eksikliği kapsamında tamamlanabileceği şeklinde kararlar vermektedir. (Danıştay Onüçüncü Dairesinin 28.05.2019 tarih ve E:2019/1240, K:2019/1883 sayılı kararı, Ankara 9. İdare Mahkemesinin 30.01.2020 tarihli E:2019/2072, K:2020/212 sayılı kararı)

Uygulamadaki bu fikir ayrılığı idareleri karar verme konusunda tereddütte düşürmektedir ve ihale sürecinin çok daha uzamasına neden olmaktadır.

Bizim görüşümüze göre de Şirket ortak ve yöneticilerinin TC Kimlik numarasının ihale evrakları içerisinde sunulmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayıp, bilgi eksikliği kapsamında tamamlanması gerektiği yönündedir.

Uygulamada fikir birliği sağlanması ve ihale sürecinin boş yere uzamaması için Kamu İhale Kurulu’nun acil olarak içtihatlarını değiştirerek Danıştay ve Mahkemelerin verdiği kararlara uygun karar alması gerekmektedir.

GİRİŞ

Kamu İhale Kanununun 54 üncü maddesinin 3 üncü fıkrası uyarınca, şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tamamlanması zorunlu idari başvuru yollarıdır. Bir başka deyişle şikayet yollarına başvurulmadan idare mahkemesine başvurarak hak aramak imkanı bulunmamaktadır.

4734 Sayılı Kanun kapsamında yapılan İhalelerde İdarenin hukuka aykırı işlemleri sebebiyle hak kaybına uğradığı , uğramasının muhtemel olduğu iddiasında bulunan istekliler veya istekli olabilecekler Kamu İhale Kurumu’na itirazen şikayet başvurusunda bulunduklarında önceden belirlenmiş şikayet başvuru bedelini Kurum’un banka hesabına yatırmak zorundadırlar.

İtirazen şikayet için başvuru bedeli Kamu İhale Kanununun 53 üncü maddesinde düzenlenen (j) bendinin (2) numaralı alt bendinde düzenlenmiştir.

Söz konusu Kanun hükmünde;

“…2) Yaklaşık maliyeti beş yüz bin Türk Lirasına (Beşyüzotuzbirbin sekizyüz Türk Lirasına) kadar olan ihalelerde üç bin Türk Lirası (Üçbin yüzdoksan Türk Lirası), beş yüz bin Türk Lirasından (Beşyüzotuzbirbin sekizyüz Türk Lirasından) iki milyon Türk Lirasına (İkimilyon yüzyirmiyedibin ikiyüz Türk Lirasına) kadar olanlarda altı bin Türk Lirası (Altıbin üçyüzseksenbir Türk Lirası), iki milyon Türk Lirasından (İkimilyon yüzyirmiyedibin ikiyüz Türk Lirasından) on beş milyon Türk Lirasına (Onbeşmilyon dokuzyüzellidörtbin Türk Lirasına), kadar olanlarda dokuz bin Türk Lirası (Dokuzbin beşyüzyetmişiki Türk Lirası), on beş milyon Türk Lirası (Onbeşmilyon dokuzyüzellidörtbin Türk Lirası) ve üzerinde olanlarda on iki bin Türk Lirası (Onikibin yediyüzaltmışüç Türk Lirası) tutarındaki itirazen şikâyet başvuru bedeli." denilmektedir.

Başvuru bedeli bir hizmet karşılığı olarak alındığı için adı açıkça belirtilmemiş olmakla birlikte mali literatürdeki niteliği itibariyle bir çeşit “harç”tır.

Konunun hukuk tekniği açısından önemi kadar, söz konusu başvuru bedellerinin mahkeme masraflarının 15-35 katı daha yüksek boyutlarında bir değer taşıması karşısında ekonomik boyutu da önem taşımaktadır.

İtirazen şikayet başvurunda bulunan ve KİK Karar’ı ile bu başvurularında haklı oldukları tespit edilenlerin Kamu İhale Kurumu’na yatırmış oldukları itirazen şikayet başvuru bedelinin hukuka aykırı işlem veya eylemde bulunan İdareye yüklenmesine karar verilmesinin gerektiği düşünülebilir ise de ; 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununda ve ikincil mevzuatta bu yönde bir düzenleme mevcut değildir. Bu durumda, Kamu İhale Kurumu bir mahkeme olmadığı için İdari Yargılama Usulü Kanununun 31 nci maddesi ve bu maddenin atıfta bulunduğu Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 413 ve devam eden madde hükümlerini uygulamak imkanı kalmamıştır.

Bununla beraber, isteklinin haklı çıkması halinde söz konusu bedelin iade edilmemesi, sebepsiz zenginleşme örneğidir.

İhalede istekli veya istekli olabileceklerin , ihale doküman satınalma bedeli , geçici teminat masrafı , belge temini masrafı , noter masrafı ve ihaleye katılım için gereken diğer masraflarının olduğu bir gerçektir. İhalenin kazanılması veya kazanılmaması halinde tüm bu masraflar kendi uhdesinde kalacaktır. İhale iş ve işlemlerinde hukuka aykırı ve kendileri açısından zarara yol açan veya açabilecek bir durum olmadığı sürece şikayet ve/veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması da söz konusu olmayacak ve bunun için şikayet başvuru bedeli ödenmeyecektir. Aksi halde ne olacaktır? İdarenin hukuka aykırı işleminden zarar gören veya görebilecek isteklinin itirazen şikayet başvurusunda bulunması ve bu başvurusu sonucunda iddialarının yerinde görülmesi ve/fakat düzeltici işlem de belirlenmemiş olması halinde, yatırmış olduğu itirazen şikayet başvuru bedelini geri alabilecek midir? Bu konuda aşağıdaki şekilde değerlendirme yapmak mümkündür.

 Mahkemece haklı çıkan tarafa, Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvuru bedelinin ödenmesi konusu, kanımızca söz konusu başvuru bedelinin mahkeme masrafı sayılıp sayılmamasına bağlıdır.

Konu idari yargıyla ilgili olduğu için öncelikle İdari Yargılama Usulü Kanununun içerisinde çözüm aramak gerekmektedir. İdari Yargılama Usulü Hakkında Kanunun 31 nci maddesi uyarınca, İdari Yargılama Usulü Hakkında Kanunda hüküm bulunmayan hususlarla bu arada yargılama giderleri konusunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanır.

Söz konusu yasanın 416 ncı maddesi uyarınca, mahkeme masraflarını peşin olarak ödeyen taraf haklı çıkarsa, bu masraf diğer tarafa yüklenir.

Mahkeme giderlerinin ayrıntıları söz konu yasada sayılmıştır. Bununla beraber, öğretide kabul edildiğine göre, “davanın açılmasından kesin hükme kadar tarafların harcadığı para tutarları yargılama giderleri” olarak kabul edilir. (İbrahim Topuz – Kadir Özkaya, Açıklamalı – İçtihatlı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Sf.696)

Kamu İhale Kurumuna itirazen başvuru bedelleri dava açılması için yapılması zorunlu olduğu, mahiyeti itibariyle de harç niteliğinde olduğu için mahkeme masrafı olarak kabul edilmelidir.

Bu durumda itirazen şikayet başvuru bedelleri ayrı bir dava açılmaksızın, konunun yargılandığı davada hükme bağlanarak mahkeme masrafları arasında gösterilip haksız çıkan tarafa yüklenebilir. Söz konusu bedelin istenebilmesi ayrı bir dava açmayı gerektirmemelidir. Ancak uygulamada bazı mahkeme kararlarında söz konusu giderin ayrı bir dava konusu olabileceği, aynı davada talep edilemeyeceği belirtilmektedir. Bu tür kararlara örnek olarak Ankara 16. İdare Mahkemesinin 14.04.2010 tarih ve E.2010/478 K.2010/482 sayılı kararı gösterilebilir.

Söz konusu karar, Kamu İhale Kurumuna itirazen başvuru bedelini bir mahkeme masrafı olarak kabul etmemektedir. Kuşkusuz bu yorum tarzı karşısında vatandaş, itiraz ve itirazen şikayet yollarını tamamlayarak ayrı bir dava açmak zorunda kalmakta, daha fazla emek ve zaman harcamaktadır. İdarenin ve mahkemenin iş yükü çoğalmakta yani vatandaşın işi zorlaştırılmaktadır.

Anayasa Mahkemesi konu ile ilgili olarak 19.03.2020 tarih ve 31073 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan kararında özetle "incelenen başvuruda mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır. dolayısıyla ihlalin idarenin işleminden/eyleminden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte derece mahkemeleri de ihlali gidrememiştir. Bu açıdan ihlalin aynı zamanda mahkeme kararından da kaynaklandığı söylenebilir.

Bu durumda mülkiyet hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Yapılacak yeniden yargılama ise bireysel başvuruya özgü düzenleme içeren 6216 sayılı kanunun 50. maddesinin (2) nolu fıkrasına göre ihlalin ve sonuçlarınının ortadan kaldırmaya yöneliktir. Bu kapsamda yapılması gereken iş yeniden yargılama kararı verilerek Anayasa Mahkemesini ihlal sonucuna ulaştıran nedenleri gideren, ihlal kararında belirtilen ilkere uygun yeni bir karar verilmesinden ibarettir. bu nedenle kararın ir örneğinin yeniden yargılama yapılmak üzere Ankara 11. idare mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekmektedir."  şeklinde karar vermiştir.

Anayasa Mahkemesi'nin bu kararından sonra itirazen şikayet başvuru bedelinin geri alınmasına yönelik hiç birengelin kalmadığı kanaatindeyiz.

SONUÇ

Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvuru bedelleri, mahkemelerin başvuru bedelleri normal mahkeme masraflarından daha büyük miktara varmaktadır. Bu nedenle dava açma hakkı ve yargıya başvurma açısından caydırıcı etkisi çok fazladır. Bu nedenle savunma hakkını kısıtladığı için Anayasaya aykırılığı da savunulabilir. Ancak her halükarda miktarlarının mahkemelere başvuru bedellerinden çok yüksek miktarlara ulaşması karşısında önemi çok daha fazladır.

4734 Sayılı Kanunun görevlilerin ceza sorumluluğunu düzenleyen 60. maddesine göre , "İhale yetkilisi ile ihale komisyonlarının başkan ve üyeleri ile ihale işlemlerinden sözleşme yapılmasına kadar ihale sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin; 17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulunduklarının, görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır." 657 Sayılı devlet Memurları Kanunun Kişisel Sorumluluk Ve Zarar başlıklı 12 nci maddesine göre ; " Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar." Aynı Kanunun Kişilerin Uğradıkları Zararlar başlıklı 13 ncü maddesi ise şu şekildedir ; "Kişiler kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak uğradıkları zararlardan dolayı bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil, ilgili kurum aleyhine dava açarlar." 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun Yargısal İnceleme başlıklı 57 nci maddesi gereğince şikayetler ve Kurum tarafından verilen nihai kararlar Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebilmektedir. Bu kapsamda , İdarenin hukuka aykırı işlemleri sebebiyle itirazen şikayet başvuru bedeli ödemek zorunda kalan ve bu şikayetinde haklı bulunanların, bu meblağı ilgili İdareden talep edebilmelerinin ve dava konusu yapılması ve sonuç olarak bu bedelleri geri almaları mümkündür.

Bilindiği üzere, vergilendirmede, prensip olarak, dönemsellik esastır. Takvim yılı, hesap dönemi veya özel hesap dönemi veyahut kıst hesap dönemi esas alınarak vergilendirme yapılmaktadır. Bu esas hem gelir vergisi hem de kurumlar vergisi açısından geçerlidir (193 sayılı GVK md. 1, 5520 sayılı KVK md.6, 213 sayılı VUK md.174).

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 42-44. maddelerine göre bir işin yıllara sari inşaat ve onarım işi kapsamında değerlendirilebilmesi için aşağıdaki koşulları taşıması gerekmektedir.

1-Faliyet Konusu iş, inşaat ve onarım işi olmalıdır.

2-İnşaat ve onarım işi başkalarının hesabına ve taahhüde bağlı olarak yapılmalıdır.

3-İnşaat ve onarım işi birden fazla takvim yılına sirayet etmelidir.

Yıllara sari inşaat ve onarım işi kapsamına giren işlerde, inşaat ve onarım işinin başlangıç ve bitim tarihi vergilendirme açısından önem arz etmektedir(193 sayılı GVK md.42-44).

Geçici ve kesin kabule tabi olan işlerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın onaylandığı tarih, Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olmayan işlerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih,

Vergilendirme açısından işin bittiği tarih olarak kabul edilir.


Yıllara sari inşaat ve onarma işi yapan mükellefler bu kazançları dolayısıyla geçici vergi ödememektedirler. Bu esas hem gelir hem de kurumlar vergisi mükellefleri için geçerlidir (193 sayılı GVK mük. Md.120, 5520 sayılı KVK md.32 ve 217 Seri No.lu GV GT).

Ancak, yukarıda açıklanan esas dahilinde işin bitiminden sonra bu işler dolayısıyla elde edilen kazançlar dolayısıyla geçici vergi ödeneceği tabiidir. Bir başka ifade ile geçici kabul ile kesin kabul arasındaki dönemde elde edilen kazançlar geçici vergiye tabidir. Zira, iş artık yıllara sari niteliğini yitirmiştir.

Bilidiği üzere, yıllara sari inşaat ve onarım işi yapanlara düzenlenen hakediş raporuna dayanarak hakediş ödemesi (avans olarak ödenenler dahil) yapılmakta ve bu ödemelerden, gelir veya kurumlar vergisine mahsuben %3 oranında tevkif yoluyla vergi ödenmektedir (193 sayılı GVK md 94, 96 ve 5520 sayılı KVK md.15).

Tevkif yoluyla yapılan bu  vergileme, vergideki gecikmeyi telafi etmek; mükellefin vergileme anındaki büyük nakit çıkış yükünü azaltmak amacıyla yapılmaktadır. Tevkif yoluyla yapılan vergileme hasılat (ödeme) üzerinden yapıldığından, net kârlılık oranı %15 kabul edildiğinde, aslında efektif vergi yükü (3/15) %20'ye tekabül etmektedir. Bu nedenle de yıllara sari inşaat ve onarma işlerinden elde edilen kazançlar geçici vergiden ayrışık tutulmuştur.

Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinde vergi tevkifatının matrahı, bu işleri yapanlara ödenen hakediş bedelleridir. Kesilen bu vergiler işin bitiminde verilecek yıllık gelir vergisi veya kurumlar vergisi beyannamesinde bildirilen kazanç üzerinden hesaplanacak gelir-kurumlar vergisinden mahsup edilir. İşin devam etmesi nedeniyle kazancı beyannameye dahil edilmemiş olan inşaatlara ilişkin hakedişlerden kesilen gelir vergisi tevkifatları diğer kazanç unsurları üzerinden hesaplanan gelir ya da kurumlar vergisinden mahsup edilemez. Mahsup neticesinde, mükellefe iadesi gereken bir vergi tutarının olması halinde bu tutar, mükellefin talebi doğrultusunda diğer vergi borçlarına mahsup edilir; mükellefin vergi borcunun olmaması halinde ise nakden iade yapılır (193 sayılı GVK md. 121, 5520 sayılı KVK md. 34, 252 Seri No.lu GV GT).

Geçici kabulden sonra alınan hakedişler (kesin hakediş), biten inşaat işiyle ilişkilendirilmeksizin elde edildikleri yılın kar veya zararının tespitinde dikkate alınırlar ve gelir vergisi tevkifatına (stopaj)  tabi tutulmazlar.

Konuyla ilgili Ankara Vergi dairesi Başkanlığının 28.11.2011 tarih ve  B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-KVK-15-4-36 sayılı özelgesi aşağıdaki şekildedir..

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, taahhüdünüz altında yapımı tamamlanan ... 400 Yataklı Devlet Hastanesi işi ile ilgili geçici kabul tutanağının 20.11.2009 tarihinde onaylandığı belirtilerek, bu tarihten sonra şirketiniz adına yapılacak kesin hakediş ödemesi üzerinden kurumlar vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımızdan görüş talep etmektesiniz.

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 42'nci maddesinde; "Birden fazla takvim yılına sirayet eden (5035 sayılı Kanunun 48/4-a maddesiyle değişen ibare. Geçerlilik; 01.01.2004, Yürürlük; 02.01.2004) inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir." hükmü yer almaktadır.

Yine aynı Kanun'un 44'üncü maddesinde; "İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir.

Bitim tarihinden sonra bu işlerle ilgili olarak yapılan giderler ve her ne nam ile olursa olsun elde edilen hasılat, bu giderlerin yapıldığı veya hasılatın elde edildiği yılın kâr veya zararının tespitinde dikkate alınır." hükmü yer almaktadır.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15'inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde de; Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmış olup, söz konusu kesinti oranı 03.02.2009 tarihinden itibaren 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile %3 olarak belirlenmiştir.

Özelge talep formunuz ve eklerinden, taahhüdünüz altında tamamlanan  ... 400 Yataklı Devlet Hastanesi işinin geçici kabul tutanağının 20.11.2009 tarihinde onaylandığı anlaşılmaktadır.

Buna göre,  ... 400 Yataklı Devlet Hastanesi işi ile ilgili olarak geçici kabul tutanağının  onaylandığı tarihten sonra yapılan hakediş ödemeleri o yılın kazancı sayılacağından bu ödemeler üzerinden 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15'inci maddesine göre vergi kesintisi yapılmaması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.

(Aynı konuyla ilgili yine Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 19.04.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-125[15-11/1]-483 sayılı özelgesi de bulunmaktadır.)

(1) 6728 sayılı Kanunun 28/b maddesiyle 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “II.Kararlar ve mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasına “(4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisi ret ve iade olunur. Sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda sözleşmeye ilişkin damga vergisi ret ve iade edilmez.)” şeklinde parantez içi hüküm eklenmiş olup, düzenleme sonrası söz konusu fıkra aşağıdaki gibidir.

“İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları (4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisi ret ve iade olunur. Sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda sözleşmeye ilişkin damga vergisi ret ve iade edilmez.)”

.....

(4) Söz konusu fıkradaki düzenleme sonrasında, Kamu İhale Kanunu kapsamındaki ihale makamı olan kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi nedeniyle hükmünden kısmen veya tamamen yararlanılmayan ihale kararına ait damga vergisi ret ve iade edilecektir. Bu çerçevede;

a) 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerce mükellefiyetlerinin bulunduğu vergi dairelerine,

b) 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince, gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine,

c) Ödemenin vergi daireleri dışındaki muhasebe birimlerine yapılmış olması durumunda, yukarıda belirtilen ilgili vergi dairesine,

başvurulması durumunda iade işlemi gerçekleştirilecektir.

(5) Başvuru sırasında, damga vergisinin ödendiğine dair makbuz/vergi dairesi alındısı, ihalenin iptal edildiğine ilişkin tevsik edici belge ile ihale makamından ihalenin ne kadarının gerçekleştiğine ilişkin alınacak yazının ibrazı şarttır.

(6) Diğer taraftan, söz konusu ihale konusu işlerde sözleşme düzenlenmiş olması durumunda, sözleşmeye konu işin iptali halinde dahi sözleşmeye ait damga vergisinin iade edilmeyeceği hususuna açıklık getirilmiştir." hükümleri bulunmaktadır.

4735 sayılı Mamu ihaleleri sözleşme kanunun "Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi " başlıklı 24. maddesinde "Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir." hükmü bulunmaktadır.

Yukarıdaki hükme göre idareden yapılan iş ile sözleşmenin %80 i arasındaki farkın %5inin ödenmesi talep edilebilir.

Ayrıca sözleşmenin idare tarafından yüklenici kusuru olmadan fesh edilmesi durumunda, ihale için yapılmış olan tüm giderleri (KİK payı, damga vergisi, teminat mektubu için yatırılan ücretler, bunun gibi işin yapımı sırasında harcadığınız ve ispatlayabileceğiniz tüm giderler) mahkeme yoluyla geri alınabilir. 

Bu hususla ilgi 12.6.2017 tarih ve 2017/2508 Karar Nolu Yargıtay KİK tarafından iptal edilen bir ihale için yüklenici firmaye idare tarafından sebebsiz zenginleşme hükümlerine göre ödeme yapması yönünde karar vermiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "İş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden düzenlenmesi" başlıklı

"EK MADDE 1-(Ek:RG-7/6/2014-29023) (1) İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından 31/8/2014 tarihinden sonra düzenlenecek olan iş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden düzenlenerek kayıt edilmesi zorunludur.

(2) İlanı veya duyurusu 31/8/2010 tarihinden sonra yapılan Kanun kapsamındaki ihalelere ilişkin olup EKAP’a kayıt edilmeden 1/9/2014 tarihine kadar düzenlenmiş bulunan iş deneyim belgelerinin asıllarının (Değişik ibare: 27/06/2015-29399 R.G./1. md.) 1/7/2016 tarihine kadar belgeyi düzenleyen idareye teslim edilmesi ve EKAP üzerinden yeniden düzenlenerek kayıt edilmesi zorunludur. Bu durumda; EKAP üzerinden düzenlenen yeni belgeye, daha önce düzenlenen belgenin tarih ve sayısının da belirtildiği ve eski belgenin yerine verildiğine dair bir şerh düşülür ve eski belge dosyasında muhafaza edilir.

......"

 hükmü bulunmaktadır. (Aynı hükümler hizmet alımı ve mal alımı ihaleleri uygulama yönetmeliğinde de bulunmaktadır)

Yapım işleri İhaleleri uygulama Yönetmeliği'nin "İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar" başlıklı

"MADDE 43 – (1) İş deneyim belgeleri; yapılan iş karşılığı bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak, Kanun kapsamındaki idareler ile Kanun kapsamı dışındaki diğer kamu kurum ve kuruluşlarına (kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve vakıf yükseköğretim kurumları hariç) gerçekleştirilen işler için, iş sahibi tarafından düzenlenir ve sözleşmeyi yapan yetkili makam tarafından onaylanır.

(2) Gerçek kişilere veya yukarıda belirtilenler dışındaki tüzel kişilere gerçekleştirilen işler için, belediye sınırları veya mücavir alan içinde ilgili belediye tarafından, belediye sınırları veya mücavir alan dışında ilgili bayındırlık ve iskan il müdürlüğü tarafından, ilgili mevzuatı uyarınca yapı denetimi veya kabulü bunların dışındaki kuruluşlar tarafından yapılan işlerde ise bu mevzuat uyarınca yetkilendirilmiş kurumlar tarafından düzenlenir. Belediyenin ilgili birimi tarafından düzenlenen iş deneyim belgeleri belediye başkanı veya yetkili birim amiri tarafından, bayındırlık ve iskan il müdürlüğünce düzenlenenler ise, valilik tarafından onaylanır.

(3)(Değişik:RG-3/7/2009-27277;Değişik:RG-7/6/2014-29023) Organize sanayi bölgesinin yetki alanı dahilindeki yerlerde gerçekleştirilen işlere ilişkin iş deneyim belgeleri, organize sanayi bölgesi müdürlüğü tarafından düzenlendikten sonra; yönetim kurulunun kararı üzerine yönetim kurulu başkanınca, organize sanayi bölgesinde ilgili Bakanlık veya kamu kurum ve kuruluşu tarafından kredi kullandırılan işler için ise bu Bakanlığın veya kamu kurum ve kuruluşunun ilgili birimince onaylanmak suretiyle verilir.

(4) Serbest bölgelerin yetki alanı dahilindeki yerlerde gerçekleştirilen işlere ilişkin iş deneyim belgeleri, serbest bölge müdürlüklerince düzenlenir ve verilir.

..... " hükmü

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı

"Madde 2- Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür:

a) (Değişik: 1/6/2007-5680/1 md.) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler.

b) (Değişik: 30/7/2003-4964/1 md.) Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri.

c) (Değişik: 30/7/2003-4964/1 md.) Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar.

d) (Değişik: 12/6/2002-4761/10 md.) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler.

e) (Değişik: 13/2/2011-6111/176 md.) 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ile bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketlerin yapım ihaleleri.

(Değişik ikinci fıkra: 13/2/2011-6111/176 md.) Ancak, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve bu Fonun hisselerine kısmen ya da tamamen sahip olduğu bankalar, 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ve bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketler ((e) bendinde belirtilen yapım ihaleleri hariç) 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankaların 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi gayrimenkul yatırım ortaklıkları ile enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren teşebbüs, işletme ve şirketler bu Kanun kapsamı dışındadır." hükmü

            Kamu İhale Genel Tebliğin’in “İş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden düzenlenmesi” başlıklı 30.8’inci maddesinde “… 30.8.2 İş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden düzenlenmesi ve belge sahiplerine verilmesinde, İhale Uygulama Yönetmelikleri ile bu Tebliğin iş deneyim belgelerinin düzenlenmesi ve verilmesine ilişkin hükümlerine uyulması gerekmektedir. EKAP üzerinden iş deneyim belgesi düzenlenmesi ve sorgulanmasına ilişkin “İdare İş Deneyim Belgesi Düzenleme, Kayıt ve Sorgulama Kullanım Rehberi”ne EKAP üzerinden erişilebilir.

            30.8.3 İdarece EKAP üzerinden düzenlenen iş deneyim belgesine, EKAP tarafından otomatik olarak bir “belge numarası” verilmektedir. EKAP üzerinden düzenlenen iş deneyim belgesi çıktısı alınarak belgeyi onaylamaya yetkili kişi tarafından isim ve unvanı belirtilmek suretiyle imzalanıp mühürlendikten sonra ilgiliye verilecektir.

            30.8.4 Daha önce EKAP üzerinden düzenlenmeyen mevcut iş deneyim belgesinin, EKAP üzerinden kayıt altına alınarak yeniden düzenlenebilmesi için, iş deneyim belgesi sahibinin ilgili idareye başvuruda bulunması ve iş deneyim belgesinin aslını idareye teslim etmesi gerekmektedir. Bu durumda; ilgili idarece iş deneyim belgesi süresi içinde EKAP üzerinden yeniden düzenlenerek 30.8.3 üncü maddede belirtilen şekilde onaylanıp ilgiliye verilecek, ilgili tarafından idareye teslim edilen iş deneyim belgesi ise dosyasında muhafaza edilecektir.

             .....

             30.8.7 İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşların EKAP üzerinden iş deneyim belgesi düzenleyebilmeleri için 29 uncu maddede belirtilen işlemlere uygun olarak EKAP’a kayıtlı olmaları gerekmektedir. İlanı veya duyurusu 1/7/2016 tarihinden sonra yapılacak ihalelerde, İhale Uygulama Yönetmelikleri Ek-1 maddeleri çerçevesinde, EKAP üzerinde kayıt altına alınma zorunluluğu olduğu halde bu zorunluluğa uygun olmayan iş deneyim belgeleri iş deneyimini tevsik için kullanılamayacağından dolayı EKAP’a kayıtlı olmayan kurum ve kuruluşların aday ve istekliler açısından bir hak kaybına neden olmamaları bakımından öngörülen tarihlere kadar EKAP’a kayıt olmaları önem arz etmektedir.” açıklaması yer almaktadır..

Yukarıdaki  hükümlerden de açıkça anlaşılacağı üzere iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından 31/8/2014 tarihinden sonra düzenlenecek olan iş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden düzenlenerek kayıt edilmesi ayrıca  ilanı veya duyurusu 31/8/2010 tarihinden sonra yapılan Kanun kapsamındaki ihalelere ait  EKAP’a kayıt edilmeden 1/9/2014 tarihine kadar düzenlenmiş bulunan iş deneyim belgelerinin EKAP'a kayıt edilmesi zorunludur.

Bu düzenlemeler ışığında aşağıdaki iş deneyim belgelerinin EKAP'a kayıt edilmesi zorunlu değildir.

1- İlan ve duyurusu 31.08.2010 tarihinden önce yapılan ihaleler sonucu düzenlenen iş deneyim belgeleri

2- Kamu kurum ve kuruluşları tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamına dahil olmayan istisna kapsamında gerçekleştirilen ihaleler sonucu 01.09.2014 tarihine kadar düzenlenmiş bulunan iş deneyim belgeleri

3- Tüzel kişilere gerçekleştirilen yapım işleri için Belediyeler yada Özel idareler tarafından 01.09.2014 tarihine kadar düzenlenmiş olan iş deneyim belgeleri

25.01.2017 tarih ve 29959 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan İhale Uygulama Yönetmelik ve Tebliğleri ile ihale mevzuatında kapsamlı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin bir tanesi de Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde yaklaşık maliyetin /1,30 a bölümü sonucu bulun sınır değer hesabı iptal edilerek yaklaşık maliyet ve ihalelere katılan firmaların tekliflerinin toplamının aritmetik ortalamasının alınarak R katsayısı ile çarpılması sonucu bulunan sınır değerin kullanılmaya başlanmasıdır.

29 Haziran 2017  tarihli ve 30109 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği ile yaklaşık maliyetin üstünde olan ve yaklaşık maliyetin % 60'ının altında olan teklifler sınır değer hesabına dahil edilmemesi kararına verilmiştir.

Formül olarak gösterilmesi gerekirse;

SD: Sınır değeri,

YM: Yaklaşık maliyeti,

n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan isteklilerin teklif sayısını,

T1, T2, T3…,Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olan ve teklifleri yaklaşık maliyetin üzerinde ve % 60 altında olmayan isteklilerin teklif bedellerini,

R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

İfade etmek üzere;

SD=((YM+T1+T2+T3...+TN)/n+1) x R

formülüyle hesaplanır.

Yukarıdaki formüllerden de görüleceği üzere Sınır değer üç parametreye bağlıdır. Bunlar; yaklaşık maliyet, isteklilerce sunulan teklifler ve R katsayısı. Bu parametreleri teker teker incelersek;

1- Yaklaşık Maliyet: 25.01.2017 tarih ve 29959 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmeliğe göre hizmet alımı ihalelerinde yüklenici karı %7 ye düşürülmüştür. Yani İdareler yaklaşık maliyeti hazırlarken maksimum %7 oranında yüklenici karı hesaplayabilirler.  Bu durumda aynı iş için yaklaşık maliyetin önceki yıllara göre daha düşük olarak tespit edilmesine neden olabilecektir.

2- İsteklilerce sunulan teklifler: Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.1.2. maddesine göre sınır değer hesaplanırken teklif mektubu ve geçici teminatı uygun olan ve yaklaşık maliyetin üzerinde ve %60 altında olmayan teklifler hesaplamaya dahil edilmektedir. Yani teklif mektubu ve geçici teminat dışında kalan ve idari şartnamede  yeterlik kriteri olarak istenilen belgelerin ihalede sunulmaması durumunda dahi (iş deneyim belgesi, ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri v.b) bu teklifler sınır değer hesabında kullanılacaktır. Bu durum kanımızca bazı firmalarca sınır değeri düşürmek yada yükseltmek amacıyla manuple edilmeye çalışılacaktır.

3- R katsayısı: Kamu İhale Genel Tebliği'ne göre Kamu İhale Kurumu ihalenin konusu ve işin niteliklerine göre R katsayısını her sene 1 Şubat tarihinde belirleyecektir. 2018 yılı için belirlenen katsayılar aşağıdaki gibidir.

İhalenin Konusu                                                           R Katsayısı
Araç Kiralama                                                                    0,84
Bilgisayar Sistemlerine Yönelik Hizmetler                         0,83
Malzemeli Yemek                                                              0,82
Mühendislik Hizmetleri                                                      0,78
Sigorta Hizmetleri                                                              0,80
Diğer Hizmetler                                                                 0,80

İhalenin konularına ve işin niteliğine göre idareler Sınır değeri kullanırken yukarıdaki R katsayılarından birini kullanacaklardır. Eğer birden fazla iş aynı ihale içinde ihale ediliyorsa yaklaşık maliyete göre hangi iş en fazla orandaysa o işe ait R katsayısı kullanılır.

Örnek: Yaklaşık maliyeti 100.000 TL olan yemek hazırlama (yaklaşık maliyeti 70.000 TL) ve Araç kiralama hizmetinin (yaklaşık maliyeti 30.000 TL ) beraber  ihale edildiği bir işte R katsayısı malzemeli yemek alımı işinin yaklaşık maliyet içerisinde oranı daha fazla olduğu için 0,82 olarak kabul edilir.

Sınır değerin hesaplanmasıyla ilgili bir iki örnek vererek konuyu daha iyi açıklayabiliriz.

Örnek-1: Yaklaşık Maliyeti 1.000.000 TL olan "Araç kiralama ihalesinde" verilen teklifler aşağıdaki gibi olsun.

1. Firma: 850.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun)

2. Firma: 800.000 TL (Teklif mektubu uygun değil)
(Teklif mektubu uygun olmadığından sınır değer hesabına katılmaz)

3. Firma: 900.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun)

4. Firma: 920.000 TL (Geçici teminatı uygun değil) (Geçici teminatı uygun olmadığından sınır değer hesabına katılmaz)

5. Firma: 1.050.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun) (Yaklaşık Maliyetin üzerinde olduğundan sınır değer hesabına katılmaz)

6. Firma:750.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun)

Sınır Değer=(1.000.000 + 850.000 + 900.000 + 760.000)/4)*0,84

Sınır Değer=877.500 *0,84

Sınır Değer=737.100 TL

Bu ihalede sınır değerin altında teklif veren istekli yoktur.

Örnek-2: Yaklaşık Maliyeti 2.000.000 TL olan "Malzemeli Yemek Alımı ihalesinde" verilen teklifler aşağıdaki gibi olsun.

1. Firma: 1.850.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun)

2. Firma: 1.150.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun) (Yaklaşık Maliyetin % 60 ın altında olduğundan sınır değer hesabına dahil edilmez)

3. Firma: 2.120.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun) (Yaklaşık Maliyetin üzerinde olduğundan sınır değer hesabına katılmaz)

4. Firma: 1.580.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun)

5. Firma: 1.450.000 TL (Teklif mektubu uygun, geçici teminatı yok) (Geçici teminatı olmadığından sınır değer hesabına katılmaz)

6. Firma:1.790.000 TL (Teklif mektubu ve geçici teminatı uygun)

Sınır Değer=(2.000.000 + 1.850.000 + 1.580.000 + 1.450.000)/4)*0,82

Sınır Değer=1.720.000*0,82

Sınır Değer=1.410,40 TL

Bu ihalede 2. firmanın teklifi sınır değerin altındadır.

696 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı İhaleleri 24.12.2017 tarihi ile kaldırılarak 04.12.2017 tarihi itibarıyla Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı İhaleleri kapsamında Kamu da çalışan taşeron işçiler kadroya geçirilecektir.

695 Sayılı KHK ile özetle aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62'nci maddesi değiştirilmiştir.

1- Artık Kamu Kurumları Personel Çalışmasına Dayalı Hizmet alımı yapamayacak. (KİT'ler Hariç)

2- Devam eden Personel Çalışmasına Dayalı Hizmet Alımı sözleşmeleri geçiş tamamlanınca fesh edilip sözleşme bedelinin %80'ini aşmayanlar için yükleniciye, sözleşmenin yürütülmesine ilişkin her türlü zarara karşılık sözleşme bedelinin %80'i ile yapılan işin tutarı arasındaki bedel farkının %5'i sözleşmeyi yürüten idare tarafından, tazminat olarak ödenecek.

3- 31.12.2017 tarihinde bitecek olan işler, mevcut sözleşme koşullarıyla geçiş sağlanana kadar uzatılacak. Eğer mevcut firma ile devam etme imkânı yoksa doğrudan teminle süreci tamamlanacaktır.

4- Sözleşmesi yapılmış ve başlanmamış işler 24.12.2017 tarihi itibarıyla fesh edilecek, firmanın yatırmış olduğu İhale Kararı ve Sözleşme damga vergisi, ve kik payları iade edilecektir.

5- Mahalli idareler Personel Çalışmasına Dayalı Hizmet Alımı kapsamına giren işleri kendi şirketlerine ihalesiz olarak yaptıracaklardır. Belediyelerde Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işlerinde çalışan işçiler kadroya alınmayacak olup Belediye şirketlerinde istihdam edilecektir.

6- 04.12.2017 tarihi itibarıyla yüklenici firmalarda istihdam edilen işçiler daimi işçi kadrosuna geçirilecektir.

7- Kadroya geçişte sınav yapılacak olup, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden kişiler kadroya geçirilmeyecektir.

8- Yüklenici taşınırları ve malzemeleri satın alınabilecek veya kiralanabilecek. Satın alma bedeli şirketlerin yasal defter ve kayıtlarında yer alan kayıtlı değerinden fazla olamayacak.

9- Yemek hazırlama, araç kiralama, Danışmanlık hizmetleri, Hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmeyecek.

696 Sayılı KHK ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62'nci maddesi değiştirilmiştir.

Bu değişiklikler ile Kamu kurumları (KİT'ler hariç) 24.12.2017 tarihinden itibaren personel Çalıştırılmasına dayalı Hizmet Alımı İhaleleri yapamayacaklardır. Peki Hangi ihaleler bu düzenleme kapsamında hangi ihaleler bu düzenleme kapsamında değildir?

YAPILAMAYACAK İHALELER

1- Vasıflı yada vasıfsız personel ihaleleri
2- Çöp toplama ihaleleri
3- Park bahçe ihaleleri
4- Güvenlik ihaleleri
5- Sayaç açma kapama ve okuma ihaleleri
6- Destek personel ihaleleri
7- Sağlık ihaleleri

YAPILMAYA DEVAM EDECEK İHALELER

1-Yemek hazırlama ihaleleri
2-Araç kiralama ihaleleri
3-Danışmanlık hizmetleri
4-Hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri
5-Çağrı merkezi hizmetleri

         4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirtilen ve 01.02.2018 - 31.01.2019 tarihleri arasında geçerli olacak olan eşik değerlerin ve parasal limitlerin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2017 yılı Aralık ayı Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık değişim oranında arttırılarak güncellenmesine dair Kamu İhale Tebliği (No: 2018/1) 19 Ocak 2018 Tarihli ve 30316 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.

      Ancak Kamu İhale Tebliği'nde belirtilen bedellerin hangi Kanun maddesini için uygulanacağını ve bu bedellerin nerelerde kullanılacağı çoğu zaman bilinmez ve uygulamada yanlışlıklar yapılır.

      Aşağıda KİK tarafından 01.02.2018 - 31.01.2019 tarihleri arasında geçerli olacak şekilde güncellenen eşik değerler ve parasal limitler, kanun maddeleriyle beraber verilmiş olup, böylece uygulayıcılar tarafından bu bedellerin neyi ifade ettiği daha iyi anlaşılacaktır.

          İstisnalar

Madde 3-

Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri  ve Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler, Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri, Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketlerin, ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli 10.369.344 TL (Onmilyon Üçyüzaltmışdokuzbin Üçyüzkırkdört Türk Lirası) aşmayan mal veya hizmet alımları ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç 4734 sayılı kamu İhale knunu'na tâbi değildir

            Eşik değerler

          Madde 8- Bu Kanunun 13 ve 63 üncü maddelerinin uygulanmasında yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak eşik değerler aşağıda belirtilmiştir:

a) Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin mal ve hizmet alımlarında 1.239.599 TL (Birmilyon İkiyüzotuzdokuzbin Beşyüzdoksandokuz Türk Lirası),

b) Kanun kapsamındaki diğer idarelerin mal ve hizmet alımlarında 2.066.004 TL (İki Milyon Altmışaltıbin Dört Türk Lirası),

c) Kanun kapsamındaki idarelerin yapım işlerinde 45.452.363 TL (Kırkbeşmilyon Dörtyüzelliikibin ÜçyüzaltmışüçTürk Lirası),

İhale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilan 

            Madde 13

b) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlerin altında kalan ihalelerden;

1) Yaklaşık maliyeti 135.238 TL (Yüzotuzbeşbin İkiyüzotuzsekiz Türk Lirası),  kadar olan mal veya hizmet alımları ile 270.489 TL (İkiyüzyetmişbin dörtyüzseksendokuz Türk Lirası),  kadar olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yedi gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde,

2) Yaklaşık maliyeti 135.238 TL (Yüzotuzbeşbin İkiyüzotuzsekiz Türk Lirası) ile 270.489 TL (İkiyüzyetmişbin dörtyüzseksendokuz Türk Lirası) arasında olan mal veya hizmet alımları ile 270.489 TL (İkiyüzyetmişbin dörtyüzseksendokuz Türk Lirası) ile 2.254.192 TL (İkimilyon İkiyüzellidörtbin Yüzdoksaniki Türk Lirası)  arasında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az ondört gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

3) Yaklaşık maliyeti 270.489 TL (İkiyüzyetmişbin dörtyüzseksendokuz Türk Lirası) üzerinde ve eşik değerin altında olan mal veya hizmet alımları ile 2.254.192 TL (İkimilyon İkiyüzellidörtbin Yüzdoksaniki Türk Lirası) ,  üzerinde ve eşik değerin altında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yirmibir gün önce Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

            En az birer defa yayımlanmak suretiyle ilân edilerek duyurulur.

            Kamu İhale Tebliğinin 3. maddesinin ç bendi ile ifade edilen parasal limitler..

Pazarlık usulü

Madde 21- Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir:

            f) İdarelerin yaklaşık maliyeti  225.403 TL (Yüzdoksanbeşbin İkiyüzbeş Türk Lirası) ye kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları.

Doğrudan temin

Madde 22

Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir:

d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 67.613 TL (Altmışyedibin Altıyüzonüç Türk Lirası), diğer idarelerin 22.524 TL (Yirmikibin beşyüzyirmidört Türk Lirası) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.

Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir.

            Kamu İhale Kurumu

            Madde 53

            j) Kurumun gelirleri aşağıda belirtilmiştir:

      1) Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelere ilişkin düzenlenecek sözleşmelerden, bedeli 450.823 TL (Dörtyüzellibin Sekizyüzyirmiüç Türk Lirası) aşanlar için yükleniciden tahsil edilecek sözleşme bedelinin onbinde beşi (İdareler ve noterler bu tutarın yüklenici tarafından Kurum hesaplarına yatırıldığını sözleşmelerin imzalanması aşamasında aramak zorundadır.)

2) Yaklaşık maliyeti 713.655 TL'ye (Yediyüzonüçbin Altıyüzellibeş Türk Lirası) kadar olan ihalelerde  4.208 TL (Dörtbin İkiyüzsekiz Türk Lirası), Yaklaşık maliyeti 713.655 TL'ye (Yediyüzonüçbin Altıyüzellibeş Türk Lirası)   2.854.626 TL'ye (İkimilyon Sekizyüzellidörtbin Altıyüzyirmialtı Türk Lirası) kadar olanlarda 8.562 TL (Sekizbin Beşyüzaltmışiki Türk Lirası), Yaklaşık maliyeti 2.854.626 TL'ye (İkimilyon Sekizyüzellidörtbin Altıyüzyirmialtı Türk Lirası) ile  21.409.657 TL'ye (Yirmibirmilyon dörtüzdokuzbin Altıyüzelliyedi Türk Lirası)  kadar olanlarda 12.843 TL (Onikibin Sekizyüzkırküç Türk Lirası),  Yaklaşık maliyeti 21.409.657 TL'ye (Yirmibirmilyon dörtüzdokuzbin Altıyüzelliyedi Türk Lirası)  ve üzerinde olanlarda 17.126 TL (Onyedibin Yüzyirmialtı Türk Lirası) tutarındaki itirazen şikâyet başvuru bedeli.

          Madde 62

       h) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, 250.201 TL (İkiyüzellibin İkiyüzbir Türk Lirası) olarak hesaplanmak üzere 10 uncu madde kapsamındaki benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır. Bu süre iş deneyimi bulunan mimar ve mühendisler için uygulanmaz. Bu bent kapsamında elde edilen deneyim mühendis ve mimarın beş yıldır en az % 51 hissesine sahip olduğu tüzel kişiler tarafından da kullanılabilir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinin ikinci fıkrasında “Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36’ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı  ile  birim  fiyat teklif  cetvellerinde  aritmetik  hata  bulunup  bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16.5’inci maddesinde “16.5.1. Birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.

açıklamaları yer almakta iken Kamu ihale Kurumu tarafından 25 Ocak 2017 tarihinde   29959 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan değişiklik ile Kamu İhale Genel Tebliği'ne aşağıdaki istisna maddeyi eklemiştir.

"16.5.3. Elektronik araçlar yardımıyla tablolama programları (MS Excel, Numbers, LibreOffice Calc ve benzerleri) kullanılarak oluşturulan teklif mektubu eki cetvelin çarpım ve toplamlarında yazılımdan kaynaklanan yuvarlamalar nedeniyle oluşan hesaplama farklılıkları, toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya daha az olması ve ihalenin sonuçlandırılmasına esas teklif sıralamasının değişmemesi kaydıyla aritmetik hata olarak kabul edilmeyecek ve bu farklılıklar isteklinin teklif cetvelinde yazılı birim fiyatlar esas alınarak ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilecektir. Yapılan bu düzeltme sonucu bulunan tutar, sınır değer hesabı hariç, isteklinin teklif ve yeterlik değerlendirmesine esas nihai teklif fiyatı olarak kabul edilecektir.”

Yukarıdaki hüküm ile birim fiyat teklif cetvelinde yapılan hangi hataların aritmetik hata kapsamında değerlendirileceği hangi hataların aritmetik hata olarak değerlendirilmeyeceği hususlarında kafalarımızın karışmasına yol açmıştır.

Aşağıda bu hususlar bugüne kadar verilen KİK Kararlar ışığında açıklanmaya çalışılmıştır.

Birim fiyat teklif cetvelinde yapılan çarpım ve toplama hataları aritmetik hata olarak değerlendirilerek teklif değerlendirme dışında bırakılacaktır.

Ancak; birim fiyat teklif cetveli  MS Excel, Numbers, LibreOffice Calc ve benzeri elektronik araçlarla oluşturulduysa ve çarpım yada toplamların yazılması sırasında yuvarlamadan kaynaklı bir hesaplama hatası bulunması ve bu hatanın toplam teklif tutarının binde birine eşit yada daha az olması ve  teklif sıralamasını değiştirmemesi şartıyla aritmetik hata olarak kabul edilmeyecektir.

Birim fiyat teklif cetveli elle doldurulduysa yuvarlamadan kaynaklı hesaplama hatası olsa ve bu hata toplam teklif tutarından binde birine eşit yada daha az olsa dahi aritmetik hata olarak değerlendirilecektir.

Birim fiyat teklif cetvelinde çarpma yada toplama işleminin hatalı olması durumunda bu hata toplam teklif tutarından binde birine eşit yada daha az olsa dahi aritmetik hata olarak değerlendirilecektir.

Birim fiyat teklif cetveli elektronik araçlarla oluşturulduysa ve yuvarlamadan kaynaklı hesaplama hatası toplam teklif tutarının binde birine eşit yada daha az olması ancak yapılan hatanın  teklif sıralamasını değiştirmemesi durumunda bu hata da aritmetik hata olarak değerlendirilecektir.

Elektronik araçlarla doldurulan birim fiyat teklif cetvelinde yuvarlamadan kaynaklı yapılan hesap hatası toplam teklif tutarının binde birinden daha fazla ise bu hata da aritmetik hata olarak değerlendirilecektir.

İhale kararı ve sözleşme damga vergisini ödemek için en çok tercih edilen yöntem nakit olarak vergi dairesine yatırmaktır. Hatta bazı istekliler ihale kararı damga vergisini zamanında ödemediği için daha sözleşme dahi imzalamadan cezai yaptırıma maruz kalmaktadırlar.

Peki sözleşme imzaladıktan sonra sözleşme damga vergisi ödemek mümkün müdür? Bu analizimizde bu konuyu irdelemeye çalışacağız.

488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 15 inci maddesinde yapılan değişiklik ile pul yapıştırılması suretiyle ödeme usulü madde metninden çıkarılmış, buna paralel olarak 16 ve 20 nci maddeler yürürlükten kaldırılmıştır. 488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yapılan değişiklik ile makbuz karşılığında ödeme şekli asıl ödeme usulü olarak belirlenmiş

488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 5281 sayılı Kanun ile değişik 22 nci maddesi aşağıdaki gibidir

"a)Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir.

b) (a) bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir. "

Maliye Bakanlığı'nın Damga Vergisi Kanunu 44 Seri Nolu Genel Tebliği'nde

"1- Genel bütçeli dairelerle kişiler arasında düzenlenen kağıtlara ilişkin damga vergisi uygulaması:

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 22 nci maddesinin son fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden genel bütçeli daireler ile kişiler arasında düzenlenen kağıtlara ilişkin damga vergisinin aşağıda belirtildiği şekilde ödenmesi uygun görülmüştür.

Genel bütçeli daireler ile kişiler arasında düzenlenen kağıtlara (ihale kararları hariç) ait damga vergisi, anılan dairece kağıdın mahiyeti ve nispi veya maktu vergi tutarını gösteren formüle edilmiş bir yazıyla, kişinin tabi olduğu ödeme usulüne bakılmaksızın, kişiler tarafından, kağıdın düzenlenmesinden önce peşin olarak, genel bütçeli idarelere hizmet veren saymanlıklara veya mükellefin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine makbuz karşılığı ödenir. Ayrıca, verginin ödendiğine dair mükellefçe getirilecek makbuzun aslının ilgili iş kağıdına bağlanması, makbuzun onaylı bir örneğinin ilgiliye verilmesi ve düzenlenen makbuza da verginin hangi işe ve kağıda ait olduğuna dair bilginin yazılması gerekmektedir.

Söz konusu kağıtların noterliklerde düzenlenmesi halinde, bu kağıtlara ait damga vergilerinin 1512 sayılı Noterlik Kanunu çerçevesinde noterler tarafından makbuz karşılığı tahsil ve beyan edilmesi uygulamasına devam edilecektir.

Genel bütçeli daireler tarafından alınan ihale kararlarına ait damga vergisinin, ihale kararının müteahhide tebliğinden itibaren en geç 15 gün içinde, verginin mükellefi olan müteahhitlerce, genel bütçeli idarelere hizmet veren saymanlıklara veya mükellefin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine, ihale kararının tebliğinden itibaren en geç 15 gün içinde, beyanname verilmeksizin, makbuz karşılığı ödenmesi gerekmektedir." hükümleri bulunmaktadır.

Yukarıdaki hükümlerden de anlaşılacağı üzere Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergileri ertesi ayın yirmialtıncı gününe kadar ödenebilir. Diğer hallerde ise kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine ödenmesi zorunludur.

Ayrıca; Genel Bütçeye dahil idareler tarafından düzenlenen ihale kararları damga vergisinin ihale kararından itibaren 15 gün içinde makbuz karşılığı ödenmesi, Sözleşme damga vergisinin ise sözleşme düzenlenmeden önce maktu vergi tutarını gösteren belge ile makbuz karşılığı ödenmesi gerekmektedir.

Genel Bütçe kapsamında olmayan idareler ile imzalanan sözleşmelerde yukarıdaki 44 seri nolu tebliğ uygulanmayacaktır.

Maliye Bakanlığı’nca belirlenen mükellefler hangileridir?

1-Katma Bütçeli İdareler

2-İl Özel İdareleri ve Belediyeler

3-Döner Sermayeli Kuruluşlar

4-Bankalar

5-Kamu İktisadi Teşebbüsleri

6-Devler ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri İştirakleri

7-Özerk Kuruluşlar

8-Diğer Kamu Kurumları

9-Anonim Şirketler

10-Kurumlar Vergisi Kanuna Tabi Diğer Mükellefler (32 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği)

11-Kollektif ve Adi Komandit Şirketler (32 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği)

12-Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar (32 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği)

13-İşletme Esasına Göre Defter Tutanlar (43 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği)

14-Serbest Meslek Erbabı (44 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği)

16, 32, 43 ve 44 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğleri ile damga vergisi mükellefiyeti ile ilgili düzenlemeler yapılmış olup Yukarıda 1-9 arası sayılan mükelleflerin (Anonim şirketler dahil) sürekli Damga Vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi zorunludur. Yukarıda 10-14 arasındaki  Mükelleflerin ise sürekli Damga Vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi kendi isteklerine bırakılmıştır.

Sürekli Damga Vergisi mükellefiyeti tesis ettiren kurumlar "Damga Vergisi Defteri" tutmak ve onaylatmak zorundadır. Bu konuda, diğer defterlerde olduğu gibi tasdik zamanına, kayıt nizamına vb. uyulmak zorundadır.

Genel Bütçeli İdareler Hangileridir?

Hangi idarelerin genel bütçe kapsamında olduğunu görmek için aşağıdaki linki tıklayabilirsiniz.

http://euygulama.dpb.gov.tr/devletteskilati/kontrollu/Butce.aspx

Limited Şirketler Damga Vergisi Defteri tutmak zorunda mıdır?

Limited şirketler Damga Vergisi defteri tutmak zorunda değildir. 43 Seri no’lu tebliğde açıklandığı üzere limited şirketlerin ‘’sürekli Damga Vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi" ve Damga Vergisi defteri tutmaları ihtiyaridir. Sürekli mükellefiyet tesis ettirmek istemeyen bu mükelleflerin, Damga Vergisi defteri tutmalarına gerek bulunmamaktır. Ancak limited şirketlerin sürekli mükellefiyet tesis ettirmesi halinde Damga Vergisi defterini tasdik ettirmek suretiyle tutması zorunludur.

Anonim Şirketler taraf oldukları işlemlere ilişkin Damga Vergilerini nasıl öderler?

Anonim Şirketler (Vergi Usul Kanunu) VUK’a göre Damga Vergisi Defteri tutmak, onaylatmak ve kayıt nizamına ilişkin hükümlere uymak zorundadırlar. Anonim Şirketler bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisini ertesi ayın 23. günü akşamına kadar beyan edip 26. günü akşamına kadar ödeyebilirler.

Limited şirketler taraf oldukları işlemlere ilişkin Damga Vergilerini nasıl öderler?

Bu konuyu ikiye ayırabiliriz.

a) Sürekli Mükellefiyet Tesis Ettirmeyi Tercih Eden Limited Şirketler

Tercihini sürekli mükellefiyet tesis ettirmekten yana kullanan limited şirketler, Damga Vergisi mükellefiyetlerini anonim şirketlerin tabi olduğu esaslara göre yerine getireceklerdir. Buna göre, bu yöntemi tercih eden mükellefler, VUK’a göre Damga Vergisi defteri tutmak, onaylatmak ve kayıt nizamına ilişkin hükümlere uymak zorundadırlar. Bu mükellefler bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisini ertesi ayın 23. günü akşamına kadar beyan edip 26. günü akşamına kadar ödeyebilirler.

b) Sürekli Mükellefiyet Tesis Ettirmemeyi Tercih Eden Limited Şirketler

Tercihini sürekli mükellefiyet tesis ettirmemekten yana kullanan limited şirketler ise,  düzenledikleri veya taraf oldukları kağıtlara ilişkin damga vergilerini Kanunun 22’nci maddesi uyarınca kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde ilgili vergi dairesine Damga Vergisi beyannamesi ile bildirecek ve aynı süre içinde ödeyeceklerdir

Konuyu bir örnekle açıklamaya çalışalım.

a) Damga Vergisi Kanununa göre süreksiz mükellefiyeti ihtiyari olarak seçen A Limited Şirketi  05.05.2017 tarihinde Genel Bütçeye dahil olan bir idare ile sözleşme imzalamıştır. Bu durumda A Limited Şirketi sözleşme imzalamadan önce Sözleşme Damga Vergisini ödeyecektir.

b) Damga Vergisi Kanununa göre süreksiz mükellefiyeti ihtiyari olarak seçen A Limited Şirketi  05.05.2017 tarihinde Genel Bütçeye dahil olmayan bir idare ile sözleşme imzalamıştır. Bu durumda A Limited Şirketi sözleşme imzaladıktan sonra en 20.05.20.15 tarihine kadar Vergi Dairesine beyan ederek Sözleşme Damga Vergisini ödeyecektir.

c) A Limited Şirketi sürekli mükellefiyet tesis ettirmeyi tercih etmiş ise 05.05.2017 tarihinde Genel Bütçeye dahil olmayan bir idare ile imzaladığı sözleşme için 23.06.2017 tarihine kadar Vergi Dairesine beyan ederek 26.06.2017 tarihine kadar sözleşme damga vergisini ödeyebilecektir.

SONUÇ

Damga Vergisi Defteri tutması zorunlu olan Anonim Şirketler ile Damga Vergisi Defteri tutmayı tercih eden Limitied Şirketler, Kollektif ve Adi komandit Şirketler Genel Bütçeye Dahil olmayan (Üniversiteler, Belediyeler, SGK, v.b) idareler ile imzalayacakları sözleşmeler için sözleşme damga vergisini sözleşme imzalandığı tarihten sonraki ayın yirmialtısına kadar ilgili vergi dairelerine ödeyebilirler.

04.03.2017 tarih ve 29997 sayılı Resmi Gazetede İhale Mevzuatında Özetle aşağıdaki değişikler yapılmıştır.

1-Elektronik ihale Yönetmeliğinde aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin sonuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE 6 – (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte EKAP’a kayıtlı olan gerçek veya tüzel kişilerin, 7 nci maddenin beşinci fıkrasında belirtilen bilgileri eksiksiz, doğru ve güncel olarak en geç 15/3/2017 tarihine kadar ancak her durumda son başvuru veya ihale tarihinden önce EKAP’a kaydetmeleri zorunludur.”

Yukarıdaki hükümlere göre gerçek ve tüzel kişiler vergi kimlik numarası/TC kimlik numarası, ortakları, ortaklık oranları, vekilleri gibi bilgileri 15 Mart 2017 tarihine kadar yada herhalükarda girecekleri ihalenin ilk ilan tarihinden önce EKAP sistemine kayıt etmeleri gerekmektedir.

Yine gerçek ve tüzel kişiler EKAP daki bilgilerinde bir değişiklik olduğu takdirde giecekleri ihalenin ilk ilan tarihine kadar bu değişiklikleri EKAP sisteminden güncellemeleri gerekmektedir.

Firmalar bu değişiklikleri EKAP sistemine kayıt etmedikleri takdirde ihaleden eleneceklerdir.

2- İstekliler ihalede sundukları ticaret sicil gazetesinde yada diğer belgelerde şirket ortaklarını, bu ortakların şirketteki hisse oranını, şirket yöneticilerinin kim olduğunu açık bir biçimde mutlaka belirtmek zorundadırlar.

3- İdarelerin isteklilerce yapılan şikayet dilekçelerini tarayarak EKAP sistemine kayıt etmeleri gerekmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Tekliflerin alınması ve açılması" başlıklı 36. maddesinde

" Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır."

         Kamu İhale Genel Tebliğinin "Kanunun 36 ncı maddesine göre ihale komisyonunca ilk oturumda yapılacak iş ve işlemler" başlıklı 16.2 maddesinde

         "16.2.1. Başvuru ya da teklif zarfının Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmadığının anlaşılması halinde, söz konusu zarfın ön ve arka yüzünün fotokopisi çekildikten sonra başvuru veya teklif zarfı açılmaksızın iade edilecektir. Başvuru veya teklif zarfının fotokopisi ise idare tarafından ihale işlem dosyasında muhafaza edilecektir.

         16.2.2. İhale Uygulama Yönetmeliklerinin ekinde yer alan tip şartnamelerde başvuru veya teklif zarfı içinde sunulacak belgeler arasında aday veya isteklilerin ön yeterlik veya ihale dokümanını satın aldıklarına ilişkin belge bulunmamaktadır. Bu nedenle, idarelerce söz konusu belgenin başvuru veya teklif kapsamında sunulması istenmeyecektir. Ancak, ihale komisyonu tarafından başvuru veya teklif zarflarının 4734 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olup olmadığı incelenecek ve yapılan bu inceleme sonucunda başvuru veya teklif zarfı açılan aday veya isteklilerin doküman satın alıp almadıkları, idare tarafından düzenlenen ve bir nüshası idarede bulunan Ön yeterlik/ihale dokümanının satın alındığına ilişkin formlardan kontrol edilerek doküman satın almadığı halde başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği anlaşılanların başvuru veya teklifleri 4734 sayılı Kanunun 28 inci maddesindeki “… İhale ve ön yeterlik dokümanı idarede bedelsiz görülebilir. Ancak, ön yeterlik veya ihaleye katılmak isteyen isteklilerin bu dokümanı satın almaları zorunludur.” hükmü çerçevesinde anılan Kanunun 37 inci maddesi uyarınca değerlendirme dışı bırakılacaktır."  düzenlemesi

         " EKAP üzerinden doküman indirilmesi" başlıklı 32.2. maddesinde

         "32.2.1 İhale ve ön yeterlik dokümanı bedel ödenmeksizin EKAP üzerinden indirilebilecektir. Ancak dokümanın bu şekilde indirilmesi ile istekli olabilecek sıfatı kazanılamaz. İstekli olabilecek sıfatı kazanılarak ihaleye başvuruda bulunulması veya teklif verilebilmesi için, bu dokümanın EKAP’a kayıt aşamasında düzenlenen protokolde münferiden e-imza kullanmaya yetkili kılınan kişi tarafından e-imza kullanılarak indirilmesi veya idareden bedeli karşılığında satın alınması gerekmektedir. Ancak ihale veya ön yeterlik dokümanının tamamının EKAP’a yüklenemediği ihalelerde, istekli olabilecek sıfatını haiz olunabilmesi için bu dokümanın idareden satın alınması zorunludur. 4734 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre yapılan ve ihale dokümanının tamamının EKAP’a yüklenemediği danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise istekli olabilecek sıfatını haiz olunabilmesi için bu dokümanın idare tarafından teklif vermeye davet edilen adaylara gönderilmesi gerekmektedir." düzenlemeleri bulunmaktadır.

        Yukarıdaki düzenlemelere göre ihalelere teklif verebilmek ve istekli sıfatına kazanabilmek için ihale dokümanının idareden satın alınması yada EKAP üzerinden e-imza/m-imza kullanılarak indirilmesi gerekmektedir. Ancak ihale dokümanlarını satın almayan yada e-imza/m-imza kullanarak indirmeyen firmaların teklifleri değerlendirme dışında bırakılacaktır.

        Bu noktada ihale dokümanının satın alınıp alınmadığının ihalenin hangi aşamasında tespit edileceği önem kazanmaktadır. Kamu İhale Genel Tebliği'nin yukarıdaki 16.2.2. maddesine göre teklif zarfı açıldıktan sonra dokümanın satın alınıp alamadığı kontrol edilmesi gerekmektedir.

        Ancak; bazı idarelerce yukarıdaki hükümlere aykırı olarak teklif zarları açılmadan ihale komisyonu tarafından EKAP üzerinden kontrol yapılarak EKAP daki doküman indiren firmaların listeleri ile teklif zarfları karşılaştırmak suretiyle EKAP daki listede ismi olmayan firmaların teklif zarfları açılmadan direkt olarak geri verilmektedir.

        Bu uygulama ile bazı durumlarda hatalı tespit yapmak mümkündür. Örneğin;

        1-Firmanın teklif dosyasını EKAP'dan indirdikten sonra tür/nevi değişikliği yapması durumunda, teklif zarfındaki isim ile EKAP daki doküman alan firmaların listesindeki firma ismi eşleşmeyecektir.

        2-EKAP'dan e-imza kullanmadan dosya indirerek teklifini hazırlayan firmaların ihale saatine 1-2 dakika kala EKAP üzerinden e-imza/m-imza kullanarak ihale dosyasını indirmeleri durumunda, EKAP daki doküman alan firmaların listesinde firma ismi hemen görünmeyebilir.

        3- EKAP'da oluşacak teknik bir hata durumunda yine firma ismi EKAP daki doküman alan firmaların listesinde olmayabilir.

        Bu ve benzeri durumlarda teklif zarfının açılmadan firmalara iade edilmesi durumunda, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesine göre ihale tarihinde teklif zarflarının isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde açılması gerektiğinden, ihale tarihinde açılması gerekirken açılmayan bir teklif zarfının bulunması düzeltici işlemle giderilebilecek bir aykırılık olmayıp  ihalenin iptal edilmesi gerekecektir.

        ihalenin gereksiz yere iptal olması sonucu yeniden ihaleye çıkılacağından hem zamanın hem de idare kaynakları boş yere harcanacak ve ihale komisyon üyelerine de Sayıştay tarafından zimmet çıkarılabilecektir.

        Sonuç olarak; Kamu ihale Genel Tebliği'nin 16.2.2. maddesine uygun olarak teklif zarflarının ihalenin ilk oturumunda açılması ve firmaların ihale dokümanını satın alıp almadıkları yada e-imza/m-imza ile indirip indirmedikleri ihalenin ilk oturumundan sonra kontrol edilmesi gerekmektedir.

Yapım işleri ihaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı  57. Maddesinde,

“ (1) Ön yeterlik ve yeterlik başvuruları ile tekliflerin alınması ve açılmasına ilişkin işlemler; Kanun, bu Yönetmelik ve tip şartnamelerde belirtilen hükümler çerçevesinde standart formlar kullanılarak gerçekleştirilir.

(2) Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı, başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerin her biri için ayrı sütun içerecek şekilde düzenlenir.

(3) (Değişik:RG-16/7/2011-27996)Başvuru veya teklif zarfları alınış sırasına göre incelenir. Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyet açıklanır. Zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İhale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz. " hükmü bulunmaktadır. Aynı hükümler hizmet alımı ve mal alımı ihaleleri yönetmeliğinde de bulunmaktadır.

Yukarıdaki hükümlere göre belge kontrol tutanağının onaylı suretlerinin isteyenlere imza karşılığı verilmesi zorunlu tutulmuştur.

Konuyla İlgili KİK'in 2007/UY.Z-4183 nolu kararında özetle "Başvuru sahibinin söz konusu tutanakları ilk oturum kapatılmadan talep ettikleri iddiasına karşılık idarenin böyle bir talep olup olmadığı sorulduğu halde, söz konusu tutanakların talep edilmediği yönündeki beyanı, aynı yazıda belirtilen “…komisyonda görev yapan personel üyelerin birimlerinde tek tek çalıştıklarından ve yoğun olan işleri sebebiyle tutanakların tarafınıza verileceği söylenmiştir.” şeklindeki ifadeyle birlikte değerlendirildiğinde, şikayetçi tarafından söz konusu tutanakların istenildiği ancak ihale komisyonunca iş yükünün ağırlığı nedeniyle daha sonra verildiği, bu haliyle idarece gerçekleştirilen işlemin tereddüt yarattığı ve mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır." ​şeklinde karar vermiştir.

Ancak, bazı idareler çeşitli bahanalerle "Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağını” isteklilere vermemektedirler.

Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı’nın İdarece verilmemesi durumunda ne yapabiliriz?

Normal şartlarda "Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı”nın isteyen isteklilere verilmemesi Kamu İhale Kanunun temel ilkelerinden olan "saydamlık" ilkesine aykırıdır ve bu nedenle  İhale iptal nedenidir.

Ancak bu noktada önemli olan husus "Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı" nın ihale komisyonundan istenildiğinin ispat edilmesidir. KİK incelemesini belge üzerinden yaptığı için İdareye yada KİK'e yapılacak başvuru sırasında idare tarafından hiçbir istekli "Zarf Açma ve Belge Kontrol" tutanağı bizden talep etmedi şeklinde yaklaşımına karşı Kamu İhale Kurumuna sunabileceğimiz bir evrakın olması gerekmektedir. Çoğu durumda da "Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı" ihale komisyonundan ihale anında sözle istenildiğinden (yazılı olarak istenilmediğinden) KİK karar verirken belge üzerinden itiraz konusu talep tespit edilemediği için itirazın reddine karar vermektedir.

KİK 2009/UH.I-2269 nolu kararında özetle "Başvuru sahibi zarf açma ve belge kontrol tutanağının istendiği halde kendilerine verilmediğini iddia etmektedir. Mevzuat uyarınca ihale komisyon başkanınca onaylanmış tutanağın isteyenlere verilmesi gerekmektedir. Söz konusu tutanağın istenmesine rağmen başvuru sahibine verilmemiş olduğu iddiası mevcut doküman üzerinden tespit edilememektedir. " ​şeklinde karar vermiştir.

Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı’nın idarece verilmeme riski karşısında;

1-Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağının ihalenin ilk oturumunda ihalede bulunacak firma temsilcisine verilmesini ihaleden birkaç gün önce bir dilekçe ile idareden talep etmek ve evrak kayıt numarası yazılı olan bu dilekçenin bir örneğini ihaleye katılacak olan firma temsilcisine vererek ilk oturumun bitiminde ihale komisyonundan dilekçe de gösterilerek Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağının istenilmesi, ihale komsiyonu tarafından bu belgenin yine de verilmemesi durumunda elimizde yazılı bir evrak olacağı için KİK’e yapılacak şikayet başvurusu için bu belge dayanak olarak kullanılabilir.

2- Eğer ihaleden önce idareye dilekçe vermediyseniz İhale komisyonundan "Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı"nı istediğinizi idarenin kabul etmesini sağlamaya çalışmanız gerekmektedir.. Bunun için ihalenin ilk oturumundan hemen sonra idareye bir dilekçe vererek ihale sırasında ihale komisyonundan ""Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı"nı  istenilmesine rağmen, ihale komisyonunun bu belgeyi size vermediği buna ihaledeki diğer isteklilerin de şahit olduğu bu durumun (ihale salonunda kamera varsa kamera kayıtlarının izlenmesi gerektiği v.b) mevzuata aykırı olduğu, ihale komisyonun bu davranışının gerekçesini açıklamasını istemeniz gerekmektedir. İdare eğer cevabında sizin ihale komisyonundan bu belgeyi istediğinizi dolaylı olarak da kabul ederse bu durumda KİK'e yapacağınız başvuru sırasında (İdareye yapacağınız şikayet dilekçesi ile idare ihaleyi iptal etmezse) idarenin bu yanıtını delil olarak kullanabilirsiniz.

9 Ağustos 2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"   ve 29 Eylül 2016 tarih ve 29842 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği" ile İhale mevzuatını da ilgilendiren konularda değişiklikler yapılmıştır.

    Aşağıdaki yazımızda bu değişiklikler incelenecektir.

    1-İdareler ile ihale üzerinde kalan firmalar arasında imzalanan sözleşmelerin sadece tek nüshası vergiye tabidir.

    29 Eylül 2016 tarih ve 29842 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği" nin "Nüshalarda Damga Vergisi Uygulaması" başlıklı 2. maddesinde 

"(1) 6728 sayılı Kanunun 23 üncü maddesiyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi, “Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtlardan, maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası ayrı ayrı aynı miktarda; nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası damga vergisine tabidir.” şeklinde değiştirilmiştir.

(2) Damga Vergisi Kanunu uygulamasında aynı hüküm ve kuvveti haiz olmak üzere birden fazla düzenlenmiş ve taraf/taraflarınca ayrıca imzalanmış olan kâğıtların her biri nüshadır. Bu kapsamda nüshalar, belli bir hususu ispat ve belli etmek üzere müstakilen ve aynı zamanda farklı mekanlarda ibraz edilebilir mahiyette olan kağıtları ifade etmektedir.

....

(6) Kanunla yapılan düzenleme öncesinde, gerek nispi gerekse maktu damga vergisine tabi kağıtlar, nüsha sayısına göre ayrı ayrı aynı nispet ve miktarda damga vergisine tabi tutulmaktaydı.

(7) Yapılan düzenleme uyarınca, damga vergisi yönünden vergiyi doğuran olayın ilgili maddenin yürürlük tarihinden (9/8/2016) itibaren gerçekleşmesi durumunda, birden fazla nüsha olarak düzenlenen nispi vergiye tabi kağıtlarda sadece tek nüsha üzerinden damga vergisi hesaplanacaktır.

(8) Maktu damga vergisine tabi kağıtlarda ise her bir nüshadan ayrı ayrı aynı miktarda vergi alınması uygulamasına devam edilecektir." hükümleri bulunmaktadır.
 

    Bilindiği üzere 4735 sayılı Kamu İhale sözleşmeleri Kanununa göre idareler ve yükleniciler arasında imzalanan sözleşmeler tek nüsha olarak düzeleşmektedir. Ancak istisna olarak idarelerin yada yüklenicilerin talebi halinde sözleşmeler birden çok nüsha olarak düzenlenmesinde de ihale mevzuatına göre herhangi bir sakınca yoktur.

    09.08.2016 tarihinden önce düzenlenmiş olan sözleşmelerin her nüshası için damga vergisi ödenmesi gerekmekte iken 09.08.2016 tarihinde yapılan yukarıdaki düzenleme ile sözleşmeler birden çok nüsha olarak düzenlense dahi damga vergisi tek nüsha üzerinden alınacaktır.

    ÖRNEK:11.08.2016 tarihinde a idaresi ile b yüklenicisi arasında 100.000 TL bedel üzerinden 3 nüsha olarak sözleşme düzenlenmesi halinde bu sözleşmenin damga vergisi tek nüsha üzerinden 100.000 x 0,0948 = 9480 TL olarak tahsil edilmesi gerekir.

    2-İhalenin iptal edilmesi halinde damga vergisi geri iade edilecek.

    29 Eylül 2016 tarih ve 29842 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği" nin "Nüshalarda Damga Vergisi Uygulaması" başlıklı 7. maddesinde 

(1) 6728 sayılı Kanunun 28/b maddesiyle 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “II.Kararlar ve mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasına “(4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisi ret ve iade olunur. Sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda sözleşmeye ilişkin damga vergisi ret ve iade edilmez.)” şeklinde parantez içi hüküm eklenmiş olup, düzenleme sonrası söz konusu fıkra aşağıdaki gibidir.

“İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları (4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisi ret ve iade olunur. Sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda sözleşmeye ilişkin damga vergisi ret ve iade edilmez.)”

.....

(4) Söz konusu fıkradaki düzenleme sonrasında, Kamu İhale Kanunu kapsamındaki ihale makamı olan kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi nedeniyle hükmünden kısmen veya tamamen yararlanılmayan ihale kararına ait damga vergisi ret ve iade edilecektir. Bu çerçevede;

a) 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerce mükellefiyetlerinin bulunduğu vergi dairelerine,

b) 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince, gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine,

c) Ödemenin vergi daireleri dışındaki muhasebe birimlerine yapılmış olması durumunda, yukarıda belirtilen ilgili vergi dairesine,

başvurulması durumunda iade işlemi gerçekleştirilecektir.

(5) Başvuru sırasında, damga vergisinin ödendiğine dair makbuz/vergi dairesi alındısı, ihalenin iptal edildiğine ilişkin tevsik edici belge ile ihale makamından ihalenin ne kadarının gerçekleştiğine ilişkin alınacak yazının ibrazı şarttır.

(6) Diğer taraftan, söz konusu ihale konusu işlerde sözleşme düzenlenmiş olması durumunda, sözleşmeye konu işin iptali halinde dahi sözleşmeye ait damga vergisinin iade edilmeyeceği hususuna açıklık getirilmiştir." hükümleri bulunmaktadır.

    ihale kararı damga vergisi İhale yetkilisinin ihale komisyonu tarafından alınan ihale kararı onaylayarak isteklilere tebliğinden itibaren 10 gün içinde ödenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idareler tarafından yapılan ihalelerin;

• İhaleyi yapan İdarenin kendisi tarafından (resen yada şikayet başvurusu üzerine),

• Kamu İhale Kurulu tarafından (itirazen şikayet başvurusu üzerine),

• İdari Mahkemeleri,

• Danıştay tarafından,

    İptal edilmesi durumunda istekliler tarafından yatırılan ihale kararı damga vergisi geri alınabilecektir. Kısmi teklif alınarak yapılan ihalelerde sadece iptal edilen kısmın ihale kararı damga vergisi geri alınabilecektir. Ancak idareler  ile sözleşme imzalanması durumunda sözleşmenin iptal edilmesi durumunda dahi SÖZLEŞME DAMGA VERGİSİNİN iade edilmesi söz konusu değildir.

    İhale Kararı damga vergisinin iade alınabilmesi için,

• Damga vergisinin ödendiğini gösteren makbuz,

• İhalenin iptal edildiğini gösteren belge,

• İhale makamından ihalenin ne kadarının gerçekleştiğini gösteren belge,

İle birlikte bağlı bulundukları vergi dairelerine müracaat edilmesi gerekmektedir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinin 8’inci fıkrasında  “Mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunmaları durumunda;

a) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların; toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,

 
b) İş deneyimi bulunan mühendis veya mimarların; onbeş yıllık sınırlamaya tabi tutulmaksızın, mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar, benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

            Bu düzenlemedeki can alıcı nokta "mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl" ifadesidir. "mezuniyetten sonra geçen her yıl" ifadesinin nasıl yorumlanması gerektiği hususunda gerek Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde gerekse Kamu İhale Genel Tebliğinde herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.

            Kamu İhale Kurulu 31.08.2016 tarihinde almış olduğu 2016/DK.D-179 nolu düzenleyici Kurul Kararı'na kadar ki süreçte "mezuniyetten sonra geçen her yıl" ifadesini yorumlarken ihalenin gerçekleştiği yıldan mezuniyet belgesinin alındığı yılın çıkarılması suretiyle  bulunan yıl esas alınmaktaydı. Bu süre 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar ile  çarpıldığında mezuniyet belgesinin tutarı hesaplanmaktaydı. (2016 yılı için 197.091 TL dir)

         Örneğin 15.06.2016 yılında yapılan bir ihalede 15.08.2010 yılında mezun olan bir kişinin iş deneyim tutarı tespitinde esas alınacak süre 2016 yılından 2010 yılının çıkarılması suretiyle "6 yıl" olarak baz alınmaktaydı. İş deneyim tutarı da 6 x 197.091,00=1.182.546,00 TL formülünden hesaplanmaktaydı.

            Bu hesaplamadaki yanlışları şu şekilde anlatabiliriz.

            1-Mezuniyet belgesini alalı daha bir kaç ay olan kişilerin bile iş deneyim tutarı "1 yıl" üzerinden hesaplanması sonucunu doğurmaktaydı. Şöyle bir örnek verirsek Aralık 2015 yılında üniversiteden mezun olan bir mühendis 2016 yılının şubat ayında yapılan bir ihaleye mezuniyet belgesi ile katıldığında iş deneyim tutarı 2016-2015=1 * 197.091 TL= 197.091 TL olarak hesaplanmaktaydı.

            2-İhalenin yapıldığı yılda mezun olan bir mühendis veya mimar mezuniyet belgesi ile ihaleye katılamıyordu. Örneğin 2016 yılının ocak ayında üniversiteden mezun olan mimar veya mühendis mezuniyet belgesi ile 2016 ekim ayında yapılacak  bir ihaleye katılmak istediğinde iş deneyim tutarı 2016-2016=0 *197.091 TL = 0 TL olarak hesaplanmaktaydı.

            2016/DK.D-179 nolu Düzenleyici Kurul Kararı ile 31.08.2016 tarihinden sonra  Mezuniyet belgesi tutarı KİST hesabı ile hesaplanacak.

            2016/DK.D-179 nolu Düzenleyici Kurul Kararı ile özet olarak "4734 sayılı Kanun’un bahse konu hükmünün, mühendis ve mimarların yapım müteahhitliği sektörüne girişlerini kolaylaştırmak ve ihalelerdeki rekabet ortamını arttırmak amacını taşıdığı hususu ile birlikte değerlendirildiğinde "mezuniyetten sonra geçen her yıl" ifadesi uyarınca, mezuniyet tarihinden ihale tarihine kadar geçen sürenin tespitinde yıl, ay, gün üzerinden kıst hesaplama yapılması gerektiği, aksi durumda sadece yıl üzerinden hesaplama yapılmasının eşit muamele ilkesine aykırılık teşkil edeceği sonucuna varılmıştır.


                Bu kapsamda, mezuniyet tarihinden ihale tarihine kadar geçen süreye ilişkin deneyimin tespitinde yıl, ay, gün üzerinden hesaplama yapılırken;

•Tam yıl sayısının 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar ile çarpılması,

•Tam yıl dışında kalan ve kıst hesaba konu olan tam ay sayısının, Kanun’un anılan maddesinde belirtilen tutarın 12’ye bölünmesi ile elde edilen tutar ile çarpılması,

•Tam yıl ve tam ay dışında kalan ve kıst hesaba konu olan gün sayısının, Kanun’un anılan maddesinde belirtilen tutarın aylık kısmına tekabül eden meblağın 30’a bölünmesi ile elde edilen tutar ile çarpılması,

ve yıl, ay, gün üzerinden yapılan hesaplamalar sonucu bulunan tutarların toplamının, virgülden sonra iki ondalık basamaklı olacak şekilde yuvarlama yapılmadan dikkate alınması gerekmektedir." şeklinde karar alınmıştır.

         Düzenleyici Karar öncesi ve Düzenleyici kurul sonrası mezuniyet belgeleri tutarının hesaplanmalarının karşılaştırılması

            1-20.06.2016 yılında yapılan bir ihalede 15.08.2010 yılında mezun olan bir kişinin iş deneyim tutarı tespiti:

            a- Düzenleyici kurul kararı öncesi:

            2016-2010= 6 x 197.091,00=1.182.546,00 TL

            b- Düzenleyici kurul kararı sonrası:

            Mezuniyet tarihi ile ihale tarihi arasındaki süre = 5 yıl 10 Ay 5 gün

            5 yıla esas deneyim tutarı 5 x 197.091 TL= 985.455 TL

            10 aya esas deneyim tutarı 10 x 16.424,25 TL(197.091/12) = 164.242,5 TL

            5 güne esas deneyim tutarı 5 x 547,47 TL (16.424,25/30) = 2.737,35 TL

            Toplam iş deneyim tutarı = 985.455 TL + 164.242,5 TL + 27337,35 TL =1.152.434,85 TL olarak hesaplanmıştır.

            2-20.06.2016 yılında yapılan bir ihalede 10.12.2015 yılında mezun olan bir kişinin iş deneyim tutarı tespiti:

            a- Düzenleyici kurul kararı öncesi:

            2016-2015= 1 x 197.091,00=197.091,00 TL

            b- Düzenleyici kurul kararı sonrası:

            Mezuniyet tarihi ile ihale tarihi arasındaki süre = 6 Ay 10 gün

            6 aya esas deneyim tutarı 6 x 16.424,25 TL(197.091/12) = 98.545,5 TL

            10 güne esas deneyim tutarı 10 x 547,47 TL (16.424,25/30) = 5.474,70 TL

          Toplam iş deneyim tutarı = 98.545,5 TL + 5.474,70 TL =104.020,20 TL olarak hesaplanmıştır.

         3-20.06.2016 yılında yapılan bir ihalede 10.01.2016 yılında mezun olan bir kişinin iş deneyim tutarı tespiti:

            a- Düzenleyici kurul kararı öncesi:

            2016-2016= 0 x 197.091,00=0 TL

            b- Düzenleyici kurul kararı sonrası:

            Mezuniyet tarihi ile ihale tarihi arasındaki süre = 5 Ay 10 gün

            5 aya esas deneyim tutarı 5 x 16.424,25 TL(197.091/12) = 82.121,25 TL

            10 güne esas deneyim tutarı 10 x 547,47 TL (16.424,25/30) = 5.474,70 TL

          Toplam iş deneyim tutarı = 82.121,25 TL + 5.474,70 TL =87.595,95 TL olarak hesaplanmıştır.

         Yukarıdaki örnek hesaplamalardan da görüleceği üzere iş deneyim tutarının hesabında mezuniyet tarihi ile ihale tarihi arasında sadece yıl'ın esas alınması ile yıl,ay ve günün esas alınmasıyla yapılan hesaplamada ciddi farklılıklar olmaktadır.

          Ayrıca; kist hesabı ile mezuniyet belgelerinin değerlendirilmesi sonucunda mezuniyet süresi 1 (bir) yılı doldurmayan mühendis ve mimarlar da diplomaları ile ihalelere teklif verebileceklerdir.

         Kamu İhale Kurulu almış olduğu 2016/DK.D-179 nolu Düzenleyici Kurul Kararı ile bu tür farklılıkları kaldırmış olup, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Temel İlkeleri"nden olan eşit muamele ilkesini hayata geçirmiştir.

27.05.2016 tarih ve 29724 (Mükerrer) sayılı resmi gazetede yapılan değişikliklerden sonra 1Temmuz 2016 tarihinden sonra idareler bazı mal ve hizmet alımı ihalelerini elektronik ortamda yapabileceklerdir. Elektronik ihalelerle ilgili yaptığımız tespitler aşağıda sıralanmıştır.

1.      Yaklaşık maliyeti 213.072 TL nin altında olan ve açık ihale usulü ile yapılan mal ve hizmet alımı ihaleleri elektronik ortamda beyan usulü ile yapılabilir.

2.      Yapım işi ve  danışmanlık ihaleleri ile pazarlık ve belli istekliler ihale usulü ile yapılan vaya yaklaşık maliyeti 213.072,00 TL nin üzerinde olan mal ve hizmet alımı ihaleleri elektronik ortamda teklif alınarak yapılamazlar.

3.      Elektronik ortamda teklif alınan ihalelerde, EKAP üzerinden ihale ilanı yayınlanması için idarelerden ücret alınmaz.

4.      İdareler ihale bilgileri ve ihale konusu işe ait teknik şartnameyi EKAP 'a kaydedeler. Teknik şartnamesi EKAP'a yüklenemeyen ihaleler elektronik ortamda teklif alınarak yapılamazlar.

5.      İstekliler geçici teminatı “EKAP Üzerinden Online Bilgi Alışverişine Yönelik İşbirliği Yapılmasına Dair Protokol” imzalamış olan bankalardan elektronik ortamda alırlar. Elektronik ortamda düzenlenen geçici teminat mektubuna ilişkin bilgiler, banka tarafından EKAP’a aktarılır. Elektronik ortamda düzenlenen geçici teminat mektubuna banka tarafından ayırt edici bir numara verilir ve bu numara istekli tarafından EKAP üzerinden e-teklif kapsamında gönderilir.

6.      Geçici teminat mektubu dışındaki teminatların saymanlık ya idarelerin veznelerine yatırılması durumunda, teminatın yatırıldığına ilişkin belgeler bilgisayarda taratılarak, istekli tarafından EKAP üzerinden e-teklif kapsamında gönderilir.

7.      Elektronik ortamda teklif alınan ihalelerde banka refarans mektubu istenmez.

8.      İstekliler teklif mektubunu EKAP üzerinden doldurarak e-imza ile imzalarlar. Ortak girişimlerde bütün ortaklar teklif mektubunu e-imza ile imzalamak zorundadırlar.

9.      Teklif mektubu ve geçici teminat dışında kalan ve idarece istenilen yeterliliğe ilişkin diğer belgeler istekliler tarafından bilgisayrda tartılarak EKAP üzerinden gönderilir.

10. İstekliler tekliflerini ihale tarih ve saatine kadar EKAP üzerinden gönderirler.EKAP, e-imza ile imzalanmış e-teklifi Kuruma göndermeden önce şifreleme işlemi yapar. Şifreleme sonucunda EKAP tarafından oluşturulan e-anahtar, istekliler tarafından kaydedilir. e-teklifin açılma saatine kadar EKAP üzerinde saklanarak açılmaması sağlanır. Teklife ilişkin e-anahtar ihale tarih ve saatinden sonra, tekliflerin açılacağı saate kadar istekliler tarafından EKAP üzerinden gönderilir. Tekliflerin açılacağı saate kadar istekliler tarafından e-anahtarları gönderilmeyen teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

11. İhale tarih ve saati ile tekliflerin açılma saati arasında asgari üç saatlik bir farkın bulunması kaydıyla, e-teklifler, aynı günün mesai saatleri içerisinde istekliler ve hazır bulunanlar önünde ihale komisyonu tarafından EKAP üzerinde açılır.

12. EKAP üzerinden teknik bir problem olması idarenin EKAPa erişim sağlayamaması durumunda tekliflerin açılması beş gün kadar ertelenebilir.

13.  İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu hazır bulunanlara duyurulur. İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Geçici teminat mektuplarının değerlendirilmesi, geçici teminat tutarının teklif bedelinin yüzde üçünü karşılayıp karşılamadığının ve geçici teminat mektubu geçerlilik süresinin EKAP tarafından kontrol edilmesi suretiyle yapılır. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet açıklanır ve EKAP üzerinden “İsteklilerce Teklif Edilen Fiyatlara İlişkin Tutanak” hazırlanır. Hazırlanan bu tutanaklar durum izleme ekranında ihaleye katılan istekliler tarafından görülebilir ve EKAP üzerinde kayda alınır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilemez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere ilk oturum kapatılır.

14. Tekliflerin idarece değerlendirilmesinden sonra, teklifleri idarece kabul edilen tekliflerden en düşük fiyatı teklif eden ilk iki istekliye, beyan ettikleri belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet siteleri üzerinden sorgulanamayanlar ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunmaları için iki iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

15. Verilen süre içerisinde beyan edilen belge ve bilgileri doğrulayan belgeleri sunmayan veya numune değerlendirilmesi ve demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Sunduğu belgeler beyan ettiği bilgileri doğrulamayan veya numune değerlendirilmesi ve demonstrasyon işlemi başarısız sonuçlanan isteklilerin teklifleri ise değerlendirme dışı bırakılır. Bu işleme en düşük teklif fiyatına sahip ilk iki istekli tespit edilene kadar devam edilir ve ihale en düşük teklif fiyatına sahip istekli üzerinde bırakılarak sonuçlandırılır.

16. İstekliler tarafından beyan edilen bilgiler ile bu bilgileri tevsik etmek amacıyla sunulan belgeler arasında farklılık bulunması durumunda; belgelerde yer alan bilgilerin ihalede öngörülen şartları sağlaması kaydıyla tekliflerin geçerliliği etkilenmez ancak ihalede öngörülen şartların sağlanamadığının anlaşılması durumunda, bu isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır.

Danıştay 13. Dairesi 11.03.2015 tarih ve 2014/3010 Esas Nolu karar ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 63. maddesinde değişiklik yapılmasına dair yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (ç) bentlerinin ve üçüncü fıkrasının yürütmesini durdurmuştur.

Söz konusu yürütmenin durdurulması kararı sonrasında 28.07.2015 tarih ve 29428 sayılı Resmi Gazete ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğin ve Kamu İhale Genel Tebliğinde değişiklik yapılarak hizmet alımlarında tekliflerin eşitliği halinde uygulanacak yöntem değiştirilerek özetle "Puanlama" sistemi getirilmiştir. Puanlama sistemiyle ilgili 27.05.2016 tarih ve 29724 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayınlanan değişiklikler ile Söz konusu düzenlemeler üzerinden değerlendirmelerimiz aşağıdaki gibidir:

PUANLAMA SİSTEMİ

27.05.2016 tarih ve 29724 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yapılan değişiklik ile Hizmet Alımları İhaleleri 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi yürürlükten kaldırılmıştır. Bu madde Puanlama sisteminin ilk yürürlüğe girdiği günden beri çokça tartışılan idareye karşı iş yapan firmaların işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenmediğine ilişkin idarece tespit yapılmamış firmalara 1 puan verileceği şeklinde olan hükümdür.

Yürürlükten kaldırılan madde metni ile birlikte istekliler en fazla 3 puan alabileceklerdir. Puanlama sistemini aşağıdaki şekilde inceleyebiliriz:

Genel tanımlara göre nefaset hakedişlerde bir kesinti türü olup 2 çeşidi bulunmaktadır.

Bunlar;
1-İmalat teknik şartnameye uygun yapılmamış ise,
2-İmalat yapılırken başka bir imalata zarar verilmiş ise,

zarar bedeli YÜKLENİCİ’nin hakedişine  kesinti olarak yansır. Bu kesintiye nefaset veya nefaset kesintisi denir.

            Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin  "Sözleşme ve eklerine uymayan işler" başlıklı 23. maddesinde

            " (1) Yüklenici projelerde kendiliğinden hiç bir değişiklik yapamaz. Proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri yüklenici, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorundadır. Bundan dolayı bir gecikme olursa sorumluluğu yükleniciye aittir. Bununla birlikte, yüklenici tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun oldukları idarece tespit edilirse, bu işler yeni durumları ile de kabul edilebilir. Ancak bu takdirde yüklenici, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel isteyemez. Bu gibi hallerde hakediş raporlarına, proje ve şartnamelerde gösterilen veya yazılı talimatla bildirilen boyutlara göre hesaplanmış miktarlar yazılır. Bu şekilde yapılan işlerin boyutları, emeğin değeri ve malzemesi daha az ise bedeli de ona göre ödenir."

            "Geçici kabul" başlıklı 41. mddesinde ise

          "(12) Geçici kabul için yapılan incelemede, teknik olarak kabulünde sakınca görülmeyen ve işin idareye teslimini ve kullanılmasını ve/veya işletilmesini engellemeyen, giderilmesi de mümkün olmayan veya fazla harcama ve zaman kaybını gerektiren, kusur ve eksiklikler görülecek olursa yüklenicinin varsa hakediş veya teminatından uygun görülecek bir bedel kesilmek şartı ile, iş idare tarafından bu hali ile kabul edilebilir. Bu gibi kusur ve eksikliklerin niteliğinin ve kesilecek bedelin kabul tutanağında gösterilmesi gereklidir. Yüklenici bu işleme razı olmazsa, her türlü gideri kendisine ait olmak üzere, kusur ve eksiklikleri verilen sürede düzeltmek ve gidermek zorundadır." hükümleri bulunmaktadır.

            6098 Sayılı Tük Borçlar Kanu'nun 475. maddesinde ise

            "Eserdeki ayıp sebebiyle yüklenicinin sorumlu olduğu hâllerde işsahibi, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilir:

            1. Eser işsahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme.

            2. Eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme.

            3. Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme.

            İşsahibinin genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.

            Eser, işsahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doğuracaksa işsahibi, sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz." hükmü bulunmaktadır.

            Hangi Durumlarda Nefaset Kesintisi Yapılmalıdır..

            Projeye uygun olmayan imalatlar birtakım koşulları sağlaması durumunda (teknik olarak kabulünde sakınca görülmeyen ve işin idareye teslimini ve kullanılmasını ve/veya işletilmesini engellemeyen, giderilmesi de mümkün olmayan veya fazla harcama ve zaman kaybını gerektiren işler) idarece kabul edilmekte ancak eserde meydana gelen değer azalışı yükleniciden nefaset kesintisi adı altında kesilmektedir.

            Örnek vermek gerekirse bir binanın ana besleme kablosunu 3x50/25 mm2 NYY kablo ile çekilmesi gerekiyorken yüklenici bu kabloyu 3x50/25 mm2 NYY kablonun muadili olarak Alüminyum yer altı altı kablosu çekmesi durumunda (teknik hesaplar neticesinde bulunan kablo kesitine uygun alüminyum kablo çekilmesi durumunda) bu durumda tesis edilen kablo kabul edilerek nefaset kesintisi yapılabilir. Yada, yapılmış olan sıva, boya, zemin ve duvar kaplama (seramik, fayans, mozaik, parke vb.) veya doğrama imalatlarında tespit edilen; işin projesine, özel ve gene1 teknik şartnamelere, teknik ve sanat kurallarına uygun düşmeyen vasıf ve kalite eksiklikleri nefaset kesintisine konu edilebilir.

            Ancak, mevcut kusur ve eksiklikler teknik olarak ikmal edilebilecek nitelikte ise ve ağırlıklı bir harcamayı gerektirmiyorsa nefaset kesintisi değil, yükleniciye tamir ve tadilat ettirilmelidir. Bu anlamda vasıf ve kalite eksikliğinden ziyade hiç yapılmamış durumdaki noksan işlerin nefaset kesintisine konu edilmemesi, yükleniciye tamir ve ikmal ettirilmesi gerekmektedir.

            Projeye uygun olmayan imalatlar birtakım ilave imalatlarla idarenin kabul edebileceği duruma getirilebiliyorsa idarenin bu ilave imalatlar için ödeme yapmaması ancak yükleniciden de nefasate kesintisi yapmaması gerekmektedir. Örneğin iskele yapılması içinde çakılması gereken kazıkların projede gösterilen tolerans değerinden 4 cm hata olması ancak bu durumun ilave imalatlarla düzeltilmesi ve teknik olarak herhangi bir problem yaratmaması durumunda idarece nefaset kesintisi yapılmaması gerekmektedir.  

            Nefaet Kesintisi nasıl hesaplanmalıdır..

            Sayıştay’ın nefaset bedeli hakkındaki görüşleri şöyledir;

            "….Uygulamalarda zaman zaman geçici kabul tutanağında gösterilen ve müteahhite giderilmesi için süre tanınan,eksik ve kusurlu işler için, "……İŞİN YAPILMASI,YAPILMADIĞI TAKDİRDE (…………………)TL KESİLMESİ " şeklinde bir kayıt düşülmektedir ki, bu tür bir uygulamayı nefaset kesintisinin amacıyle ve konuyu düzenleyen BİGŞ ve Muayene Kabul işlemlerine ait genel yönetmelik hükümleriyle bağdaştırmak mümkün değildir.Zira nefaset kesintisinin amacı GİDERİLMESİ MÜMKÜN OLMAYAN veya fazla harcama ve zaman kaybı kaybı gerektiren kusurlu ve eksik işler için eserde meydana getirdiği değer azalışı ölçüsünde bir bedel kesmektir. Dolayısı ile giderilmesi mümkün olan ve müteahhite süre verilen işler için geçici kabul tutanagında, yapılmadığı takdirde nefaset farkı da kesilebilir gibi bir kayıt düşmek mümkün değildir.Bu nitelikteki işler belirlenen süre içinde müteahhite ikmal ve ıslah ettirilmeli, verilen sürede mümkün olmamışsa müteahhit nam ve hesabına yaptırılmalıdır………….."

            Nefaset kesintisinin hesaplanması konusunda YİGŞ nde her hangi bir hüküm bulunmamakta, kabul komisyonunca uygun görülecek bir bedelin kesilmesinden söz edilmektedir.

            Nefaset kesintisinin amacı giderilmesi mümkün olmayan veya fazla harcama ve zaman kaybı kaybı gerektiren kusurlu ve eksik işler için eserde meydana getirdiği değer azalışı ölçüsünde bir bedel kesmektir. Nefaset hesabında sadece iş için yapılacak malzeme ve işçilik hesaparı toplanmaz. Asıl belirleyici olan eserde ki değer kaybıdır.Nefaset hesabı yapılırken bu değer kaybıda dikkate alınmalıdır.

            Aşağıda Yargıtayın nefaset kesintisi ile ilgiemsal kararı bulunmaktadır.

Yargıtay 15. HD.

E: 2010/7058

K: 2011/7049

T: 30.11.2011  

DAVA : Mahalli mahkemece verilen hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı, 11.07.2007 tarihli ihale kapsamındaki sondaj kuyusu yapım işinden dolayı H.. ilçesi K.., D.. ve Y.. köyündeki taahhüdünü tamamladığını, ancak bedelin ödenmediğini ileri sürerek 19.530,00 TL'nin tahsilini istemiş, mahkemece yapılan imalatta eksik ve kusurlu işlerin yapılan ödemeden fazla olduğundan bahisle davanın reddine karar verilmiş, verilen karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.

Yanlar arasında imzalanan sözleşmeye göre teslim işlemlerinin davalı Birlik tarafından kurulacak komisyon tarafından yapılması, teslim alındıktan sonra bedelinin ödenmesi gerekmektedir. Dosya kapsamındaki bilgilere göre teslim işlemleri tamamlanmadan bedellerin davacıya ödendiği ancak D Y.. köyüne ait sondaj bedelinin ödenmediği anlaşılmaktadır. Mahkemece her üç köyde yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporlarına göre sonuca varılmış ise de, BK'nın 359, 360, 362. maddeleri doğrultusunda yapılan imalatın kabule icbar edilemeyecek derecede ayıplı olup olmadığı, ayıplı ve noksan imalat varsa bedelinin ne olduğu saptanmamıştır. Davalı Birlik, sözleşmesine uygun olmayan ve kabule icbar edilemeyecek derecede ayıplı bulunan kuyuları teslim almak zorunda değildir. Bilirkişi raporuna göre her üç köyde yapılan sondaj imalatının sözleşmesine uygun olup olmadığı, eserin reddi gerekip gerekmediği, eksik ve ayıplı ise bedelden indirim gerekip gerekmediği ve miktarı hususlarında açıklama yapılmamıştır. Bu nedenle mahkemece bilirkişilerden ek rapor alınarak yukarıda açıklanan doğrultuda davacı alacağı hesap ettirilip sonucuna uygun karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile ve Y.. köyündeki imalat bedeli dikkate alınmadan davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması uygun görülmüştür.  

SONUÇ : Yukarıda açıklanan sebeplerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına ( BOZULMASINA ), ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 30.11.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin "Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti" başlıklı 22. maddesinde "(1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.

(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.

(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri."

(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.

(5) Yeni fiyatın hesabında, ikinci fıkranın (a) bendine göre, teklif analiz ile kıyaslanarak bulunan analizin kullanılması halinde, bu analizin temsil ettiği iş kalemi miktarı ile yeni tespit edilecek iş kalemi miktarının rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır.

6) İdare istediği taktirde; bir işte, sözleşmeye esas proje içinde kalan ancak öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde, ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan bir işi başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz." hükümleri bulunmaktadır.

Sayıştay Temyiz Kurulunun 33232 tutanak no ve 17.05.2011 tarihli Kararına göre "Pursantaj oranları: işin iş programına uygun biçimde gerçekleştirilme seviyesinin ölçülmesinde ve toplam sözleşme bedelinin o gerçekleşmeye isabet eden yüzdesinin yükleniciye ödenmesinde kullanılacak itibari değerler niteliğinde olup, temsil ettikleri oranlar itibariyle işin gerçek karşılıklarını göstermemektedirler" şeklinde tanımlanmıştır. Yine Kamu İhale Kurulu'nun 05.06.2007 tarih ve 2007/DK.D-70 nolu düzenleyici kurul kararında ilerleme yüzdesiyle ilişkili olarak "4735 sayılı Kanun ve tip sözleşmenin yukarıya aktarılan hükümleri uyarınca; işin proje ve mahal listelerine dayalı olarak yapılması gerekmekte olup, ilerleme yüzdelerinin işin yapılmasına ilişkin bir dayanak oluşturma niteliği bulunmamaktadır. Diğer taraftan ilerleme yüzdeleri, proje ve mahal listelerine dayalı olarak hangi imalat seviyesinde sözleşme bedelinin hangi oranında ödeme yapılacağını gösteren bir belgedir." şeklinde belirleme yapmıştır.

Yukarıdaki kararlardan da anlaşılacağı üzere pursantaj oranları işin gerçek karşılıklarını göstermemekte, Anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen işlerde hakediş ödemesinde bir yol gösterici olarak kullanılmaktadır. Hatta bazı idarelerce isteklilerce yaklaşık maliyetin anlaşılamaması yada başka nedenlerle (yüklenicinin işi yarıda bırakması durumunda fazla ödeme yapmamak v.b) pursantaj oranları bilerek değiştirilmektedirler. Tüm bu yukarıdaki nedenlerden dolayı pursantaj oranının yaklaşık maliyete mükayese edilmesiyle o iş kalemine ait birim fiyatın bulunmasına imkan yoktur.

Yine Yüksek Fen Kurulunun 09.01.2014 tarih ve 2014/04 nolu kararında özetle "Yapımından vaz geçilen iş kalemleri ile yapımına karar verilen yeni iş kalemlerine ait birim fiyatların, ön bölümde belirtilen hususlar da göz önünde bulundurularak, Sözleşmesi eki YİGŞ’nin 22 nci maddesinde ön görülen usul ve esaslar doğrultusunda Sözleşmenin taraflarınca müştereken tespit edilmesinin gerektiği" şeklinde karar verilmiştir.

Yukarıdaki Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 22. maddesinde sözleşmede bulunmayan işlerin birim fiyatının hangi şekilde tespit edileceği ayrıntılı biçimde anlatılmış olup yukarıdaki yönetmelerin sırasıyla uygulanması ile birim fiyatın tespit edilmesi gerekmektedir.

İdarece, Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 22. maddesine uygun olarak birim fiyatların oluşturulmadığı durumumda yine Yapım İşleri Genel Şartnmaesinin 22. maddesinin 4. fıkrasına göre uyuşmazlık tutanağı düzenlenerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Yüksek Fen Kuruluna durum bildirilir. Yüksek Fen Kurulunca alınan karar iki taraf içinde bağlayıcıdır.

1) Kamu İhale Genel Tebliği ile İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yapılan bir kısım değişikliklerle İdari şartnamelerde ve bazı standart formlarda değişiklikler yapılmıştır. Değiştirilen İhale Uygulama Yönetmelikleri aşağıda sayılmıştır:
a) Çerçeve Anlaşma İhaleleri Uygulama Yönetmeliği,
b) Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği,
c) Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği,
ç) Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği,
d) Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği,
e) Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği.

2) Bilanço veya eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgeleri (Bilanço, gelir tablosu, ortaklık durum belgesi gibi) (YMM) Yeminli Mali Müşavir veya (SMMM) Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ile birlikte bundan böyle (SM) Serbest Muhasebeci de onaylayabilecektir.

3) Kesinleşen ihale kararlarının ve ihale iptal kararlarının isteklilere bildirilmesi sırasında şikayet sürelerinin isteklilere bildirilmesiyle amacıyla İhale Uygulama Yönetmeliklerinin eki Ek-1 'de yer alan standart formlar değiştirilmiştir.

4)Aşırı düşük teklif sorgulama ve sınır değerin altında olan tekliflerin değerlendirilmesinde önemli değişikler yapılmıştır. Bu değişikliklere göre;

Hizmet Alımı İhalelerinde teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden  aşırı düşük teklif sorgulaması istenilip istenilmeyeceği aşağıdaki tabloya göre belirlenir.

İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınacaktır.

Yapım İşi İhalelerinde teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden  aşırı düşük teklif sorgulaması istenilip istenilmeyeceği aşağıdaki tabloya göre belirlenir.